Inleiding

In ieder land en iedere cultuur overal ter wereld speelt mentale programmering een be­langrijke rol. Waarden en normen van de maatschappij waarin we opgroeien worden ons van jongs af aan via ouders, opvoeding, onderwijs en media met de paplepel ingegoten. Van daaruit raken we geconditioneerd en we starten allemaal vanuit de illusie dat onze vanzelfsprekende kijk op de samenleving de kijk van iedereen is. Hieronder zullen een aantal praktische gevolgen worden geschetst van een Sloveens perspectief en van de wijze waarop dat zich kan uiten binnen de samenleving. Ook onder wetenswaardigheden/ cultuurdimensies van Hofstede staat de nodige info m.b.t communicatie.

Zonder woorden, kleding, kennismaking

Op http://www.kwintessential.co.uk/resources/country-profiles.html zijn omgangregels te vinden. Ook op de landenwebsite van de EVD staat de nodige info.

In Slovenië is de stijl vooral aanvankelijk meer traditioneel continentaal Europees (zoals in bijv Duitsland, Oostenrijk, Hongarije en Tsjechië) dan Amerikaans of mediterraan.

Men is stipt met afspraken. Wie onverhoopt verlaat is voor een afspraak belt om uitleg te geven. Afspraken worden nooit op het laatste moment afgezegd.

De spreektoon in de publieke ruimte is beschaafd en gedempt. De opstelling bij onbekenden is afwachtend tot voorkomend.

Men begroet elkaar onder oogcontact met een stevige handdruk en een glimlach. Men stelt zich bescheiden en respectvol op en laat de ander uitspreken.

Slovenen komen in eerste instantie veelal erg tolerant over. Wie het ergens mee oneens is uit dat vaker door wat afwezig en ontwijkend te doen dan door het rechtstreeks te zeggen. Men wil de ander niet voor het hoofd stoten.

Bij eerste contacten is men liever nog niet te persoonlijk. Populaire onderwerpen zijn dan bijv. technologie, reizen, buitenlandse steden, vakantie, natuur, hobby’s en sport en de Sloveense taal en identiteit. Buitenactiviteiten zijn erg populair in Slovenië.

Slovenen vinden het vervelend wanneer men hun land onder brengt bij Oost Europa of het voormalige Oostblok. Voormalig Joegoslavië was opener en vrijer dan het Oostblok.

Ook de Sloveense burgeroorlog in de 2^e wereldoorlog en de territoriale disputen met Kroatië kunnen bij sommigen erg gevoelig liggen.

Mede doordat Slovenië een klein land is met veel buitenlandse invloed neigen Slovenen er toe zich aan te passen aan iemand uit een andere cultuur.

Dit kan hen voor het gevoel wat ongrijpbaar maken en het draagt ook bij aan een aanzienlijk verschil tussen vreemden en de kring van vertrouwelingen.

Amicaal fysiek contact is weinig gebruike­lijk bij onbekenden. Bij goede vrienden en familie ligt dat anders. Ze kussen elkaar bij het begroeten bijv wel op beide wangen. 

Men is van huis uit vaak gewend om voornamen alleen te gebruiken bij vrienden en familie. Bij anderen bezigt men relatief vaak achternaam en aanspreektitel.

Een voorstel om elkaar bij de voornaam te noemen kan dan ook het beste aan de Sloveen worden overlaten. Het komt wel als men elkaar beter leert kennen.

In gezellige situaties kan men het beter aan de Sloveen overlaten om op zakelijke onderwerpen over te gaan (bij onbekenden scheidt men werk en privé eerst).

Zichzelf voor de grap afkraken zoals in het VK wel wordt gedaan, wordt in Slovenië soms slecht begrepen. Anderen plagen wordt relatief snel opgevat als beledigen.

In de horeca geven Slovenen zelf geen fooien, maar het personeel verwacht van buitenlanders vaak wel een fooi van zo’n 10%.

Veel Slovenen kijken blij verrast op en waarderen het als de buitenlander een paar woorden Sloveens kent.

Nadere contacten

Veel Slovenen houden van hedonistische gezelligheid, maar dan liefst wel in vertrouwd gezelschap.

Wanneer men elkaar beter leert kennen in een meer informele sfeer kan afgesproken worden om elkaar met de voornaam aan te spreken.

Binnenshuis zijn ervaart men als de relaxte private informele wereld als tegenhanger van de meer formele en afstandelijke buitenwereld.

Omdat ze zich thuis vooral op hun gemak willen voelen nodigen Slovenen alleen anderen binnen als het vertrouwd genoeg voelt. Wie thuis wordt uitgenodigd krijgt altijd iets te drinken aangeboden.

Men komt in de regel niet meer dan 5 minuten te laat. Op tijd komen wordt ervaren als teken van respect. Om dezelfde reden kleden dinergasten zich bijv net als op kantoor.

Veel vaker dan in NL is het gebruikelijk om bij de deur de schoenen uit te doen. Vaak krijgt men slippers aangeboden (men kan ze uiteraard ook zelf meenemen).

Verjaardagen, sinterklaas (bij kinderen) en kerstavond zijn bij uitstek de gelegenheden om elkaar cadeautjes te geven. Orthodoxen vieren tevens de naamdag met cadeautjes. Men vindt het persoonlijke en de geste belangrijker dan de prijs.

Dinergasten nemen vaak bloemen mee voor de gastvrouw en een fles wijn voor de gastheer. Giften worden mooi verpakt en bij overhandiging geopend.

Complimenten aan de kok zijn gebruikelijk en worden erg gewaardeerd. Bij het vertrek worden gasten vaak begeleid tot aan de auto.

Nadruk op zakelijk

Vanwege de ons kent ons cultuur kan een Sloveense kruiwagen erg helpen om contacten te leggen en dingen te regelen.

Engels en Duits zijn de handelstalen. Mede afhankelijk van de branche kan het handig zijn om tevoren te vragen of bij besprekingen een tolk nodig is.

De beste periodes voor zakenbezoeken zijn februari tot half juni en september t/m november. Een bezoek moet van tevoren worden aangekondigd en bevestigd.

Bij zakenbesprekingen kleedt men zich uit respect formeel en netjes. Hoe dat wordt ingevuld is verder afhankelijk van de stijl van de subcultuur.

Bij onbekenden gebruikt men (aanspreek)titels en achternamen. Men geeft bij aankomst en vertrek een stevige handdruk onder oogcontact en men begint met de vrouwen.

Na de introductie worden zonder verder protocol visitekaartjes uitgewisseld. Men kijkt vaak blij verrast op als één kant daarvan in het Sloveens is vertaald.

De EVD raadt aan ook een visitekaartje achter te laten bij de secretaresse van de belangrijkste persoon die bij het gesprek betrokken is.

Bedrijfsdocumentatie, referentielijsten en technische achtergrondinfo worden in het Engels of Duits aangeboden. Voorstellen en offertes worden uitvoerig bestudeerd.

Hoewel men steeds sneller overgaat op het gebruik van voornamen kan het initiatief daartoe het beste aan Slovenen worden overgelaten.

Bescheidenheid, hoffelijkheid en tolerantie zijn in het zakenverkeer norm. Men heeft doorgaans geen boodschap aan opscheppers en gebral.

Men laat de ander uitspreken. Publiekelijk klagen over of bekritiseren van anderen vallen buiten de norm. Hollandse/ Angelsaksische directheid wordt vaak als bot gevoeld.

Voor de koetjes en kalfjesfase aan het begin van een bijeenkomt neemt men de nodige tijd.

Het opbouwen van een vertrouwensband is de 1^e voorwaarde om tot zaken te kunnen  komen. Daarvoor moet men elkaar vaker ontmoeten, bijv ook via etentjes en uitjes.

Na verloop van tijd laat men, bijv onder het genot van een goed glas wijn, de reserve wel varen.

Toen Slovenië onderdeel was van Joegoslavië leverde het land 8% van de bevolking, 20% van het BBP en 25% van de export.

In de communistische tijd was de leiding van bedrijven in Joegoslavië vaak erg bureau­cratisch, autoritair, star en afstandelijk. Deze stijl van leidinggeven komt niet echt overeen met de Sloveense normen, waarden en volksaard.

In Slovenië ontstaat snel ongenoegen vanuit het gevoel dat men buitengesloten of niet serieus genomen wordt (bijv. doordat informatie wordt onthouden of doordat op info niet serieus wordt ingegaan). Dit uit men indirect in desinteresse of broeierig stilzwijgen.

In teams wordt in Slovenië de leider gezien als expert. De norm is echter dat deze ieder lid serieus de ruimte geeft voor een eigen unieke bijdrage en de bijdragen afstemt.

Slovenen zijn niet extreem neutraal. Besprekingen verlopen vaak levendig en men houdt van brainstormen en het afchecken van mogelijke scenario’s.

Men ziet het anders uitleggen van informatie als oorzaak van verschillende conclusies. Meningen zijn bij het nemen van een besluit vaak belangrijker dan concrete feiten.

In Slovenië neemt de top nog steeds veel beslissingen. Men wil afgewogen beslissingen waarin iedere bijdrage meetelt en dat neemt tijd.

Wanneer de kogel één keer door de kerk is volgt een uitgebreid actieplan dat consequent wordt uitgewerkt.