Geschiedenis en ontwikkeling

De allereerste Ierse radio-uitzending was een oproep in het kader van de Paasopstand van 1916 vanuit het postkantoor van Dublin om de wapens op te nemen tegen de Britten. De 1^e radio-omroep van de Ierse vrijstaat, 2RN uit Dublin, was in handen was van de Ierse posterijen. Ze begon op 1 januari 1926 met uitzenden. Buiten Dublin was het kanaal slecht te ontvangen, maar in 1927 kreeg het steun van de 6CK in Cork. Men zond op de avond 2 á 3 uur per dag uit. In 1933 werden de zenders opgevolgd door Radio Athlone die een groter bereik had. In 1937 werd Athlone omgedoopt in Radio Ëirean (Ierse radio; RE). RE had gedurende een groot deel van het etmaal eigen en gesponsorde programma’s op het menu. Gesponsorde uitzendingen waren door de bank genomen wat lichter van toon en meer populistisch. In 1961 begon Telefis Ëireann met TV uitzendingen en in 1966 werden RE en TE samengevoegd tot RTË (Radio Telefis Ëireann). In 1978 begin RTË een 2^e publieke TV zender (NETwork2 of RTË2) en in 1979 startte men een 2^e radiozender die pop en rockmuziek uitzond. Daarmee waren RTË radio 1 en 2 in het leven geroepen. In 1989 kwam de 1^e commerciële radiozender FM104 in de lucht. De 1^e commerciële Ierse TV zender TV3 volgde pas in 1998. Wel konden de Ieren toen al lang Britse en Noord-Ierse zenders ontvangen. Later kwamen daar via digitale aardeontvangst en al dan niet digitale kabel of satelliet nog de nodige zenders bij. Sinds 1997 zendt RTE radio 24 uur uit en in 2006 begon men met digitale radio.

Belangrijke uitzendwetten zijn de Broadcast Authority Acts 1960-2002 en de Radio and Television Act uit 1988 van de Ierse uitzendcommissie BCI. De commerciële uitzendgemachtigden staan onder contract bij BCI en krijgen een zendmachtiging via CCR. BCI ziet er op toe dat ze minimaal 20% van hun zendtijd besteden aan nieuws en actualiteiten. De publieke omroep wordt behalve uit reclame-inkomsten en sponsering ook betaald uit omroepbijdragen. Daar staat tegenover dat ze meer verplichtingen heeft qua indeling van de zendtijd dan commerciële omroepen. Daaronder valt het aanbieden voorgeschreven minimumaandelen nieuws en actualiteiten en educatie en cultuur (ondermeer via het symfonieorkest van RTË). Ook moet men verplicht regionale en Ierstalige uitzendingen verzorgen en uitzendingen voor de Ierse gemeenschappen in immigrantenlanden die dikwijls groot van omvang zijn. De Ierstalige uitzendingen van de publieke omroep waren t/m 2006 in handen Telefis na Gaelge, maar via een uitzendwet uit 2001 gingen ze in 2007 over naar de onafhankelijke zender TG4. Tussen 1996 en 2002 verzorgde Tara TV de internationale uitzendingen van RTË. Eind 2007 zal RTË International de lucht in gaan in het VK, om daarna uit te breiden naar Centraal Europa en Noord-Amerika. In 2006 kwamen de inkomsten van RTË á raison van €405 miljoen voor 55% uit reclameopbrengsten en sponsoring (+11%) en voor de rest uit omroepbijdragen (+7,5%). De winst over het boekjaar bedroeg €10 miljoen (+10%). 

Huidige TV: ontvangst,  zenders en programma-aanbod

Tussen januari en augustus 2007 daalde het aandeel aangesloten TV toestellen met aardeontvangst waarmee alleen de 4 Ierse zenders kunnen worden ontvangen van 20 naar 18%. In augustus konden op 13% van de toestellen daarnaast nog 1 tot 6 Britse zenders worden bekekenen. De rest van de TV’s (69%) had digitale (47%) of analoge (22%) kabel of satellietontvangst. De belangrijkste kabelleveranciers zijn NTL en Chorus  Wie op de kabel zat kon kort na de millenniumwisseling een 20tal zenders bekijken. Dat zijn er nu wel meer, maar het aantal en de keus hangt ook af van de regio. De Ierse publieke zenders RTË1 (met veel nieuws, actualiteiten, cultuur en populaire talkshows) en 2 (met vooral populaire buitenlandse series en kinder en sportuitzendingen) waren in 2006 het populairst. Het Ierstalige TG4 is thans de 3^e publieke zender. Ze kwam in het lijstje van de 10 meest bekeken zenders op een 8^e plaats en zendt veel cultuur en sport uit. TV3, de populairste commerciële omroep, is sinds 2006 in handen van het Engelse Doughty Hanson & Co. Men heeft naast het verplichte nieuws veel sport, Amerikaanse series en films in het aanbod. UTV, qua kijkcijfers de 4^e zender, is de Noord-Ierse dependance van de eerste Britse commercieel ITV. Het programma-aanbod is tamelijk gevarieerd omdat de zender bedoeld is als een publieke commerciële omroep. Channel4 heeft een vergelijkbare achtergrond. De reclameblokken zijn specifiek gericht op heel Ierland en voor de rest is het programma-aanbod Brits. De eveneens Britse commercieel Sky one van Rupert Murdoch is de opvolger van het in 1982 gestarte Sky Channel. Naast Ierse reclameblokken heeft men een Ierse nieuwsuitzending.  

Tijdens de piekuren (18.00-23.30) had RTË1 in 2006 een marktaandeel van 32,1%; -0,7% ten opzicht van 2005), gevolgd door RTË2 (12,9%; +1,1%), TV3 (12,8%; -0.7%), UTV (6,5%, -0,4%), BBC1 (5,5%; -0,3%), Channel4 (3,8%, +0,1%), BBC2 (2,9%, -0,1%), TG4 (2,6%; -0,2%) en Sky 1 (2,4%; -0,2%). Over het hele etmaal gerekend verliezen de 3 grootste kanalen wat terrein aan de kleinere zenders. De invulling van de piekuren door RTË bestond voor 49% (+3%) uit binnenlandse producties, voor 15% (-1%) uit aankopen en voor 36% (-2%) uit andere programma’s. Uitgesplitst naar inhoud stonden bij het primetime gedeelte waarin men binnenlandse producties uitzond nieuws, actualiteiten en weer bovenaan met 663 uur (13% totale primetime), gevolgd door feitelijke onderwerpen (372 uur, +11% ten opzichte van 2005; 9% primetime), entertainment (338 uur, +10%; 8% primetime), sport (335 u, +13%; 8% pt), drama (182 uur, +0%;  4% pt), muziek (68 u, -25%, 1,5% pt) en kunst, religie, educatie en jongerenuitzendingen (101 u, -7%, 2,5% pt). In 2006 werden 49 van de 50 meest bekeken en 19 van de 20 hoogst gewaardeerde programma’s op de Ierse TV uitgezonden door de RTE. De top 4 qua waardering (alle 4 op RTË1) werd gevormd door de Late late toy show van 1/12 (kijkdichtheid 70%), het 9 uur nieuws van 6/2 (55%), de uitslagen van You ‘re Star op 5/3 (50%) en het kerstconcert op 25/12 (49%). De op 3/9 door RTË2 uitgezonden en veel bekeken Ierse hurlingfinale tussen Kilkenny en Cork (70% kijkdichtheid) kwam qua waardering op de 5^e plek. Het Eurovisie songfestival (ook uitgezonden door RTË) werd met 58% kijkdichtheid 6^e. Een uitzending van Coronation street op TV3 (kijkdichtheid 45%) vormde met een 7^e plaats de topscore van de commerciële omroepen. De inkomsten van RTË TV via reclame en sponsoring groeiden in 2006 met 13%.  

Radio

Begin 2006 telde Ierland volgens het EJC 54 onafhankelijke legale radiozenders. In 2006 luisterden volgens het JNLR (Joint National Listening Review) door de hele week dagelijks 85% van de Ieren gedurende korte of langere tijd naar de radio. De 4 publieke zenders van RTË konden in 2006 tijdens radio primetime (tussen 7 uur ’s morgens en 7 uur ’s avonds) gemiddeld 37% van de benutte luistertijd opeisen. Deze zenders zijn Radio1 met een nadruk op nieuws en actualiteit (aandeel 21%), radio 2FM met 24 uur pop en rockmuziek (13%), Lyric FM met 24 uur lang klassieke muziek en kunst (1,7%) en Raidio na Gaeltach met Ierstalige uitzendingen (0,5%). Volgens RTË hadden andere landelijke zenders tijdens primetime een luisteraandeel van 0.9% en ging de rest van de benutte luistertijd (51%) naar regionale en lokale radiozenders. De meest beluisterde commerciële landelijk zender was Today FM (12,1% aandeel volgens het JNLR). Op 16 juli 2007 werd aangekondigd dat Communicorp van Denis O’ Brien de zender wil kopen. Het bedrijf is al in het bezit van radiozenders in 7 andere landen en van enkele grote regiozenders zoals de zender van de regio Donegal Highland radio en 98FM van Dublin. Regiozenders hebben binnen hun gebied een veel groter luistertijdaandeel dan de publieke omroep. De populairste zenders op doordeweekse dagen tijdens primetime waren volgens het JNLR wat dit betreft Highland radio (64%), Midwest radio (59%), Radio Kerry (57%) en Cork 96FM/  Country Sound 103FM (52%). Het leeuwendeel van het programma-aanbod van de regiozenders is muziek en verkeersinformatie. Newstalk (luisteraandeel rond Dublin: 10% in 2006) vormt hierop een uitzondering

In 2006 was het programma-aanbod van de publieke omroep als volgt: 56% muziek (-4% ten opzichte van 2005), 21% nieuws, actualiteiten en weer (-1,5%), 9% feitelijke onderwerpen (-2%), 4% sport  (+6%), 2,5% kunst (+5%) en 8% overige onderwerpen (+68%). Van de 20 meest beluisterde programma’s zond de publieke omroep er 17 uit. Vaak zijn dit ochtenduitzendingen waar Ierse forensen naar luisteren die zich bijv in een file ophouden. Van de top10 kwamen er 8 op naam van radio 1. Op de 1^e en 3^e plaats stonden de ochtendprogramma’s Morning Ireland en the Tubridy Show (respectievelijk 13 en 10% landelijk bereik). Het middagprogramma Liveline with Joe Duffy was een goede 2^e met eveneens 10%. Het muziek en bel ochtendprogramma van Gerry Ryan op RTË2 FM stond 4^e met 9% en de ochtendprogramma’s op Today FM van Ian Dempsey en Ray ‘D Arcy kwamen met een landelijk luisterbereik van 7% en een 12^e en 13^e stek bovenaan bij de commerciële omroepen.   .