Geschiedenis en ontwikkeling van de publieke omroep

De eerste uitzending in Letland van Latvijas Radio was op 1 november 1925 tijdens de periode van de 1^e onafhankelijkheid. De 1^e TV uitzending van de publieke TV omroep LTV vond 29 jaar later plaats op 7 november 1954. Letland was toen een Sovjet republiek. Deze uitzending vanuit Riga met de film “thuiskomst der overwinnaars” werd bekeken door 20 eigenaars van het KVN TV toestelletje dat destijds gangbaar was in de Sovjet-Unie. Het had een beeldscherm van 18 cm, waarbij het beeld werd vergroot via een met gedestilleerd water of glycerine gevulde lens. In 1961 kwam er een 2^e TV net. In de Sovjet periode werd veel naar de Russische TV gekeken. Deze zond vanaf 1968 uit in kleur met het in het Oostblok gangbare SECAM systeem. In 1974 begon ook LTV met uitzenden in kleur. Per1/1-1993 werd men lid van de Europese uitzendunie EBU en in 1998 werd overgegaan op het PAL kleurensysteem. In 2003 werden de beide publieke kanalen LTV1 en LTV7 in hun huidige vorm ingesteld. In Letland zijn nooit omroepbijdragen ingevoerd, naar verluidt omdat de overheid controle wil houden op de programmering. Wel daalde bij de publieke TV het aandeel van belastinggeld in de inkomsten tussen 2001 en 2004 van 64 naar 57% en het aandeel van sponsors en reclame steeg navenant naar 43%. Tussen 2000 en 2003 zakte de omzet van de publieke TV van €11,7 naar €7,4 miljoen. Het budget van de publieke radio ging ook naar beneden. In 2004 lag het op €5,6 miljoen (voor 71% belastinggeld, voor 29% reclame-inkomsten) of 0,16% van het BBP; flink onder het EU gemiddelde van 0,27% van het BBP. De publieke omroep slaagt er m.n. door geldgebrek niet in om te voldoen aan de regel dat ze minstens 60% van haar zendtijd zelf moet invullen en dat hooguit 40% mag worden gevuld door anderen. In 2004 heeft de publieke radio een ethische code ingesteld.

De 1^e commerciële zendgemachtigden waren lokale TV zenders die begin 90er jaren ondermeer programma’s heruitzonden van buitenlandse satellietkanalen en van piraten. In 1996 werd de Russische zender ORT uit de lucht gehaald en vervangen door de commerciële zender Pica TV (thans LNT, in 2004 voor 60% eigendom van het Poolse Polsat). Als reactie daarop schoot via het Russischtalige volksdeel kabelontvangst als een komeet omhoog. In 2004 waren er 36 kabelleveranciers die vaak vanuit Moskou internationale commerciële zenders aanboden, al dan niet nagesynchroniseerd.in het Russisch. Commerciële zendgemachtigden zijn erg vrij qua inhoud van hun programmering.  Wel kreeg de grootste kabelleverancier PBK in 2004 de maximale boete ter hoogte van €2800 van de uitzendraad NRTP voor een documentaire vanuit Moskou waarin de Sovjetbezetting van de Baltische staten in 1940 werd ontkend. De Zweedse Modern Times groep is sterk vertegenwoordigd met TV3 (sinds 1998), 3+ Letland (2003) en TV6 (sinds april 2007). In september 2006 begon MTV met uitzenden. TV5 Riga is de grootste regionale zender. Bij de grote commerciële zenders had TV3 in 2003 een budget van €4,9 miljoen, de Russischtalige PBK van €2,4 miljoen en de grootste regiozender TV5 Riga van €1,7 miljoen. De grootste Russischtalige TV zenders zijn PBK (1^e Baltische kanaal) en 3+ Letland van de Modern Times groep.

Huidige TV: ontvangst,  zenders en programma-aanbod

In 2006 had 98% van de Letlandse huishoudingen TV (EU27: 97%), 90% (EU 75%) had één gewoon toestel, 6% (EU 16%) was in het bezit van een standaard en een breedbeeld TV en 2% (EU 6%) had alleen een breedbeeld TV. Het gedeelte huishoudens met kabelaansluiting (49 om 35%) of met ontvangst via telefoon + modem (3 om 2%) was groot naar EU maatstaven, het deel met aardeontvangst was vrijwel gemiddeld (46 om 45%) en het gedeelte met ontvangst via satelliet was relatief klein (11 om 21%). Toestellen met digitale aardeontvangst kwamen in 2006 in Letland niet voor (EU 7%). Het aandeel huishoudingen met verschillende communicatiediensten in één pakket lag met 20% op het EU gemiddelde (NL 32%). In 2006 zonden beide LTV zenders samen 12.605 uur uit (LTV1 6284 uur, LTV7 6321 uur). De tabel hieronder geeft een indruk van de tijdsverdeling qua programmagenres van de belangrijkste TV zenders (publieke LTV: 2006; de commerciëlen LNT en TV3: 2003).  

Genre	Aandeel in % van de totale output
	LNT 03	TV3 03	LTV 06
Informatie/ nieuws	3	4	4
Actualiteit	4	0	16
Sport	1	2	11
Kinderen en tieners	4	2	4
Cultuur en educatie	3	1	16
Drama, soaps en films	62	64	24
Licht amusement	10	13	13
Overig	1	5	4
Reclame	11	9	8

Op LTV1 zitten de meerderheid van de nieuws en actualiteiten uitzendingen en bijna alle kinder en jeugdprogramma’s en cultuur en educatie  Vrijwel alle sport en het meeste amusement is te zien op LTV7. De zender heeft ook meer drama, soap en film in het aanbod dan LTV1. Op LTV1 zijn alle uitzendingen in het Lets en LTV7 zendt voor 20% Russischtalig uit (met verplichte ondertiteling in het Lets). Tot de hoogtepunten in de LTV geschiedenis behoort de organisatie van het Eurovisie songfestival in 2003 vanuit de hoofdstad Riga doordat Marija Naumova de editie van 2002 in Tallinn had gewonnen voor Letland. In dat jaar begonnen ook de TV opnames voor “het opschonen van de velden voor het noodlot” de populairste TV serie ooit. Ook naar de in oktober 2006 beginnen TV serie “de prijs van gekte” wordt veel gekeken. De uitzendingen in verband met de NAVO top in Riga van november 2006 werden door LTV als een hoogtepunt gezien omdat ze Letland op de wereldkaart zetten. In 2006 haalden speciaal de TV uitzendingen rond de Olympische winterspelen (m.n de openingsceremonie en wedstrijden van het Letlandse ijshockeyteam) erg hoge kijkcijfers op LTV7. De uitzending van tradities als het nationale en Eurovisie songfestival, de nieuwjaarstoespraak van de presidente (Vike-Freiberga), de militaire parade op onafhankelijkheidsdag, de oud en nieuw viering en vakantievuurwerk halen ieder jaar echter de top 10 van de publieke omroep. De grootste commerciële zenders in het Lets LNT en TV3 Viasat hebben veel Amerikaanse series in het aanbod. PBK en 3+ Letland bieden ondermeer Russischtalig amusement en in het Russisch nagesynchroniseerde Amerikaanse soap en film.

Over heel 2006 kregen LNT en TV3 het grootste aandeel binnen van de tijd dat TV werd gekeken (respectievelijk 20,4 en 18,4%). Ze werden gevolgd door de publieke LTV (16,4%), de Russischtalige zenders PBK (10,1) en 3+ (4%), TV5 Riga (2,8%) en Ren TV Baltija (1,7%). Van de resterende kijktijd ging 24,3% naar andere kanalen en 1,8% naar video. In juni en juli 2007 lag het aandeel van LTV1 rond 12% en dat van LTV7 op ruim 3%. De pas gestarte zenders MTV en TV6 kregen toen respectievelijk 0,2 en 0,6% van de kijktijd. Van de 20 meest bekeken programma’s in juli kwamen er 11 op naam van LTV1. In de top10 scoorden programma’s van LNT echter het vaakst (5 keer). De top20 wordt dikwijls gedomineerd door nieuws,actualiteiten en sportuitzendingen. De uitzending van de internationale wedstrijd voor popzang en muziek Nieuwe Golf (Jaunais Vilnis) door TV3 stond in juli echter bovenaan.

Radio

In 2006 luisterde 85% van de inwoners van Letland minstens eens per week naar de radio en 2 van de 3 luisterde iedere dag wel. De publieke omroep telt 5 landelijke zenders. Daarnaast waren er 2 commerciële landelijke radiozenders, 9 zenders in Riga en 20 regionale en lokale zenders. Bij LR1 (aandeel luisterpubliek winter 2006: 19%) ligt de nadruk op nieuws, actualiteit en praatprogramma’s. De meest populaire radiozender van Letland LR2 (aandeel 32%) zendt de laatste jaren vooral Letlandse schlagers uit. Hoewel ze daarmee zondigt tegen de uitzendvoorschriften, wist ze haar aandeel in het luisterpubliek er sterk mee te vergroten. LR3 (in 2006 niet in de top10 qua luisteraandeel) heeft klassieke muziek en nieuws op het menu. LR4 (luisteraandeel 14%) zendt vooral nieuws en Russischtalige muziek uit en RL5 (niet in de top10 in 2006) is de christelijke zender. Deze was in september 2007 echter niet meer op de website van LR terug te vinden. De Europese Hitradio (luisteraandeel winter 2006: 13%) was in 1992 één van de 1^e commerciële stations. Toen begonnen Ugis Polis en Janis Krauklis vanuit een flat in Riga met uitzenden in Letland en Litouwen onder de naam Radio Dejas. In 1994 werd de naam veranderd in Super FM en sinds 2002 ligt de nadruk op Europese popmuziek. Andere populaire muziekzenders zijn radio SWH (met 20% na LT2 de meest beluisterde zender in de winter van 2006), Star FM (14%), SWH+ (Russischtalig; 12%), Skonto (11%), Radio PIK 100 FM (8%) en radio MIX FM (8%). Bij de radio heeft de publieke omroep het grootste luisteraandeel, hoewel het publiek ervan wel vergrijst. De publieke radio-omroep houdt er een eigen koor en een theatergroep op na.