Gedrukte media
Voorgeschiedenis en uitgeversconcerns
De eerste 2 Griekstalige kranten verschenen in Oostenrijk. Het betreft een uitgave uit 1784 van publicist Georgios Ventotis uit het Ionische eiland Zante en de krant Ephemeris van Markides Poulioi (tussen 1790 en 1798). Beide publicaties werden via Ottomaanse diplomatieke pressie gesloten door de Oostenrijkse autoriteiten. Omdat er in Europa steeds meer sympathie kwam voor het Griekse onafhankelijkheidsstreven verscheen in 1811 de krant Logios Ermis van geestelijke Anthimos Gazis echter met toestemming van de Oostenrijkse regering. Vrijwel tegelijkertijd doken in Parijs en in Londen Griekse kranten op en op de Griekse Ionische eilanden kwam in 1812 de krant Ioniki uit. De eerste officiële krant, Salpigx Helleneke (Griekse Heraut) van Ioannis Tombros en Theokletos Framakedis, verscheen in 1821 in Kalamata bij het uitbreken van de Griekse vrijheidsoorlog. Ephemeris ton Athenon van Georgios Psyllas kwam in 1824 uit als 1e Atheense krant. Ze was geschreven in de informele spreektaal (demotiki) en publiceerde o.m. een artikelenreeks over culturele activiteiten. De uit 1825 daterende Geniki Ephimeris tis Elladas is het oudste nog bestaande nieuwsmedium. Het is omgedoopt tot Ephemeris tes Kyverneseos (Officiële Staatscourant). Ook de door de gebroeders Kyros opgerichte grote 19e eeuwse krant Estia haalde de 21e eeuw. Het is de enige krant die nog geschreven is in het katharevousa (halfbakken oud Grieks). Met de bloeitijd van de kranten rond 1910 verschenen ook de journalisten en uitgeversbonden.
Tijdens het koningschap van Paul I (1947-1964) waren de kranten linkser en vrijer dan de door de wil van de VS gedomineerde regering en haar verlengstuk de uitzendmedia. Toen koning Constantijn II het stokje overnam werkte de groeiende angst onder rechts voor een communistische machtsovername mee aan de totstandkoming van de kolonelscoup van 1967. Tijdens het kolonelsregime stond de pers volledig onder staatscontrole. Na het einde van dat regime in 1975 bloeide de pers op; vooral in Athene en omgeving omdat daar de meeste mensen wonen en het opleidingsniveau er het hoogst is. De kranten met de duidelijkste politieke kleur kregen de grootste oplagen. Het feit dat in het beknopte jaarboek van het Griekse CBS uit 2007 nieuwsdagbladen nog steeds werden gevangen onder de noemer “politieke kranten” neemt niet weg dat na 1990 de invloed van de politiek kleiner en die van de commercie groter werd. Door de mediaconcentratie van rond en na 1990 beheersen enkele concerns een groot deel van de kranten en tijdschriftenmarkt. Lambrakis, Bobolas, Tegopoulos, Alafouzos en Apogevmatini zijn bekende namen, maar het gezegde “in troebel water is het goed vissen” indachtig veranderen uitgeversconcerns voortdurend van naam en samenstelling. De tijdschriften zijn verdeeld over veel uitgevers en vormen de belangrijkste advertentiemarkt. Van de Griekse kranten en tijdschriften gaat zo’n 2% naar het buitenland. Gedurende het toeristenseizoen is de import van buitenlandse gedrukte media aanzienlijk. Rond 2000 telde Griekenland ruim 1000 nieuwsagentschappen en 12000 verkooppunten van gedrukte media. Het aandeel kranten en tijdschriften dat in groot Athene wordt verkocht neemt de laatste jaren af. Van de 260 miljoen kranten die in 2004 in heel Griekenland werden verspreid vond 47% de weg naar de gebruiker in Athene en omgeving en bij de 86 miljoen tijdschriften gold dit voor 35%. Argos SA is de grootste distributeur in Griekenland.
|
Anders dan in m.n. noordelijke EU landen is in Griekenland losse verkoop van kranten de norm en abonneeverkoop uitzondering. Ook tijdschriften worden het meest los verkocht. |
Kranten
In de jaren rond en na 1990 verloren volgens het EJC de kranten 28% van hun oplagen, maar tussen 2000 en 2005 wonnen ze 26%. In 2005 telde Griekenland 87 landelijke kranten, waaronder 24 zondagskranten, 19 weekkranten, 14 ochtend en 14 avondbladen, 10 sportkranten en 4 financiële kranten. Daarnaast waren er 1450 regionale en lokale kranten in omloop. Daarbij nemen de regionale kranten 52% van de landelijke krantenoplagen voor rekening. Qua verschijningsfrequentie gingen volgens het EJC de zondagskranten aan de leiding (51% van de verkopen in 2005), gevolgd door weekkranten (16,5%), sportkranten (15,4%) avondbladen (14,1%), ochtendbladen (2,7%) en financiële kranten (0,1%). Het Griekse CBS maakte voor de totale krantenoplage van 2004 van 260 miljoen melding van 68% “politieke kranten” (60% avondbladen, 30% weekkranten, 10% ochtendkranten), 25% sportkranten (voor 80% avondbladen en voor de rest weekkranten), 4% economische kranten, 3% advertentiebladen en 1% andere kranten (incl. buitenlands, satirische en religieus). De zondagsedities van de grote kranten hebben een veel grotere oplage dan de doordeweekse edities (tot 3 of 4 keer zo groot). Los daarvan zijn er een aantal grote zondagskranten en weekkranten. De sportkranten kennen op maandag een extra grote oplage. Gratis informatiedagbladen werden medio 2007 nog niet in Griekenland verspreid. De enige grote ochtendkranten zijn Ikathimerini (dagblad) die ook een Engelstalige editie heeft en To Vima (de tribune). Andere grote kranten komen ’s avonds uit en worden veelal na de werkdag gekocht. Een aantal kranten verschijnt in tabloid formaat. In de navolgende tabel staan de gegevens over april 2007 voor de grootste dagbladen (kleur: celi/cere: centrumlinks/rechts, relib: rechts liberaal; bronnen: Atheense bond van dagbladuitgevers AADNP, wikipedia, eigen websites).
|
Grootste landelijke dagbladen |
||||
|
Griekse naam |
Aard/kleur |
Uitgeversgroep |
Oplagen |
|
|
weekdag |
Zondag |
|||
|
Kathimerini |
cere |
Eigen beheer |
65.500 |
179.000 |
|
Ta Nea |
Celi |
DOL |
64.300 |
– |
|
To Vima |
Celi |
DOL |
58.800 |
204.000 |
|
Eleftherotypia |
Links |
Tegopoulos |
53.300 |
184.000 |
|
Ethnos |
Celi |
Pigassos |
42.100 |
169.000 |
|
Elephteros Typos |
Relib |
Institution SA |
34.200 |
– |
|
Espresso |
roddelblad |
Espresso |
17.300 |
36.600 |
|
Grootste weekkranten of zondagskranten |
||||
|
To Proto Thema |
onafhankelijk |
Makis Triantafyllopoulos |
|
217.000 |
|
O Kosmos tou ependiti |
Zaken |
Sakkoulas |
111.500 |
|
|
Tipos Tis kiriakis |
|
Kathimerini |
|
51.300 |
|
Isotimia |
Zaken |
? |
32.800 |
|
Kathimerini (Dagblad), de krant van de centrumdemocraten, wordt omschreven als rechtse kwaliteitskrant. Ta Nea (Het Nieuws), To Vima (de Tribune), Eleftherotypia (Vrije Pers) en Ethnos (Natie) zijn gelieerd aan de centrumlinkse PASOK. Daarvan heeft To Vima de hoogste status qua kwaliteit. Eleftherotypia is nogal anti Amerikaans en heeft affiniteit met de globaliseringbeweging. De krant is wel beticht van steun aan terroristische organisaties en ze is eigendom van haar journalisten. De EU gezinde rechts-liberale krant Eleftheros Typos (Vrije Pers) is gelieerd aan de centrumrechtse nieuwe democraten. De onafhankelijke zondagskrant Proto Thema (Voorpaginanieuws) is een tamelijk populistische boulevardblad. O kosmos tou ependiti betekent investeerderwereld. Het grootste Griekse sportblad is Sport day (oplage 34.500, op maandag 40.000), gevolgd door Fos ton Sport (Licht der Sporten: 19.880/ 22.200) en Protathlitis (Kampioen; oplage 18.000). Beide laatste bladen zijn gelieerd aan sportclub Olympiakos Piraeus. Deze 3 sportkranten verschijnen dagelijks. Xrisi Efkeria, de grootste advertentiekrant van Griekenland; verschijnt 3 keer p/w in een oplage van 40.000.
Tijdschriften
Volgens het Griekse CBS gingen er in 2005 in Griekenland ruim 83 miljoen tijdschriften over de toonbank. Volgens de internationale tijdschriftenuitgeverbond FIPP werden er echter 89 miljoen verkocht, verdeeld over 2508 titels. Opmerkelijk daarbij is dat het FIPP melding maakt van 210,5 miljoen tijdschriften die werden gedistribueerd. In de meeste gevallen (behalve bij TV gidsen) gaat het om maandbladen. Gespecialiseerde tijdschriften (bijv over koken, astrologie of speciale belangstellingsgebieden van jongeren) gaan volgens het EJC en het Griekse CBS aan de leiding met 25% marktaandeel, gevolgd door TV magazines (23%) en vrouwenbladen (15%). Volgens FIPP haalden tijdschriften hun inkomsten voor 56% uit verkoop en voor de rest (44%) uit advertentieopbrengsten. De 6 grootste Griekse uitgevers van tijdschriften behaalden samen een oplage van 51,3 miljoen. Daarvan kwam het grootste deel op rekening van Liberis Publications (29%), gevolgd door de uitgeversgroepen Attica (27%), DOL (17%), Bobolas (13%), Imako (8%) en Dafni (6%). De lijst hieronder bevat informatie over de belangrijkste publiekstijdschriften in Griekenland (bron FIPP). In de 2e helft van 2007 brengt Liberis “Asay Hello”, het 1e lifestyle magazine van Griekenland.
|
Naam |
Uitgaven p/j |
Oplage 2005 |
Uitgeversgroep |
|
Vrouwenbladen |
|||
|
BHMAdonna |
12 |
216.000 |
DOL |
|
Harper’s bazar |
12 |
129.000 |
Attica |
|
Lucky |
12 |
96.000 |
Liberis |
|
Cosmopolitan |
12 |
93.000 |
DOL |
|
Mirror |
12 |
81.000 |
Attica |
|
Glamour |
12 |
81.000 |
Liberis |
|
TV bladen |
|||
|
7 Meres TV |
52 |
111.000 |
Liberis |
|
Tiletheatis |
52 |
87.000 |
Attica |
|
TV Zaping |
52 |
85.000 |
Bobolas |
|
Tilerama |
52 |
55.000 |
Attica |
|
Radiotileorasi |
52 |
39.000 |
ERT |
|
General Interest |
|||
|
Free (tienerblad) |
12 |
106.000 |
DOL |
|
Nitro (tienerblad0 |
12 |
44.000 |
Imako |
|
Hello |
52 |
29.000 |
Liberis |
|
OK |
52 |
27.000 |
Imako |
|
Down Town |
52 |
26.000 |
Imako |
|
Gespecialiseerde consumentenbladen |
|||
|
RAM (computers) |
12 |
40.000 |
DOL |
|
T3 |
12 |
39.000 |
Attica |
|
PC magazine |
12 |
25.000 |
Attica |
|
Hi-Tech |
12 |
25.000 |
DOL |
|
Mannenbladen |
|||
|
Maxim |
12 |
51.000 |
Imako |
|
Playboy |
12 |
42.000 |
Attica |
|
FHM |
12 |
41.000 |
DOL |
|
Men’s Health |
12 |
36.000 |
Liberis |
|
Populair wetenschappelijk |
|||
|
National Geographic |
12 |
47.000 |
DOL |
|
Stripbladen |
|||
|
Mickey Mouse |
52 |
16.000 |
DOL |