Gedrukte media
Geschiedenis en achtergronden
Voorafgaand aan de uitvinding van de boekdrukkunst rond 1450, met voor Vlaams België Dirk Martens als corifee, werd nieuws verspreid door stadsomroepers, troubadours en straatzangers. Ze dikten het nieuws aan ter lering & vermaak en om meer publiek te trekken. In de zin van het laatste waren ze voorlopers van de sensatiepers. Ook na uitvinding van de boekdrukkunst dienden pamfletten als nieuwsbron, bij troubadours e.d. dikwijls in de vorm van liedbladen met cartooneske illustraties en met o.m. actuele gebeurtenissen als onderwerp. Deze waren geënt op bekende melodieën en gewild op kermissen & jaarmarkten. Ze werden in voor die tijd grote oplagen gedrukt. Ook verschenen bijv. vlugschriften en door studenten overgeschreven kranten. Overschrijven gebeurde niet enkel vanwege de kleine oplagen (weinigen konden lezen) of omdat het sneller kon gaan dan zetten & drukken. Soms was het ook om censuur van autoriteiten te omzeilen. Nieuwsomroepers werden in Vlaams België gekend als bellemannen. Thans wordt in België als vorm van folklore nog een jaarlijks nationaal kampioenschap in ere gehouden. De term omroep, die bij uitzendmedia (in het huidige tijdsgewricht betiteld als digitale media) opgeld doet, stamt uit deze historische achtergrond.
De eerste kranten en periodieken verschenen in het latere België in de tijd van de Spaanse Nederlanden. Ze stonden aan de kant van de contrareformatie en steunden daarmee het beleid van roomse kerk & Spaans gezag (vs. de vrijgevochten calvinistische Republiek der zeven verenigde Nederlanden in het noorden). Tussen 1620 & 1629 publiceerde Antwerpenaar Abraham Verhoeven met een zekere regelmaat (meerdere keren per week) de eerste krant van Europa met krantenkoppen & illustraties; thans gekend onder de titel “Nieuwe Tijdinghen” (na 1629 Wekelijkse Tijdinghen). Naar hem is een digitale catalogus vernoemd (tevens bron voor historische titels). Later (rond 1700) volgden in Antwerpen (uitgever-dynastie Verdussen) en Gent (drukkerij Graet) nieuwsperiodieken onder de naam Post-tijdinghen. In 1649 verscheen te Brussel de eerste editie van weekblad Courrier véritable des Pays bas. Onder diverse namen werd het epistel tot 1791 met een zekere regelmaat gepubliceerd, laatstelijk als Gazette de Pays-bas. In de 18e eeuw kwamen in het huidige België steeds meer nieuwsperiodieken en vakbladen in het Nederlands & Frans uit (erfgoed) waarvan vooral veel militaire publicaties bewaard zijn gebleven. Veel is te vinden op stcv.be. onder publicatietypes bij tijdschriften. In de Franse tijd (1792-1815) riep de nieuwe scheiding van kerk & staat veel verzet op. De invoering van een zekere mate van persvrijheid droeg bij aan een opleving van vooral Franstalige titels. Zo werd vanaf 1790 dagblad Journal de Bruxelles opvolger van Gazette des Pays-bas. De krant zou tot 1926 bestaan. Aanvankelijk steunde men de waarden van de Franse revolutie, maar na 1820 werd de signatuur rooms.
De Nederlandse tijd (1815-1830) kende, ondanks enige persvrijheid, perscensuur vanuit Nederland. Ook beperkten zegelrechten de toegankelijkheid van de pers tot mensen met geld, veelal de enigen die de leeskunst machtig waren. Dikwijls betrof het liberalen of roomse geestelijken. De liberalen, die aanvankelijk als antiklerikalen het beleid van koning Willem I steunden, keerden zich tegen hem, bijv. in de persoon van Louis de Potter, o.m. hoofdredacteur van het Brusselse Nederlandstalige dagblad Courrier des Pays-Bas (sinds 1821, in 1832 Courrier Belge), de spreekbuis van de oppositie tegen het Nederlands gezag. In 1826 werd de Potter opgevolgd door de Vlaamsgezinde Lucien Jottrand; medeontwerper van de Belgische vlag en deelgenoot van het gedachtegoed van Karl Marx. Marx woonde tussen 1845 en 1847 in Brussel en werd daar lid werd van een door Jottrand opgerichte club. In 1830 verscheen in Courrier des Pays-Bas de tekst van de latere nationale hymne La Brabançonne. De oudste nog bestaande krant van België, Le Courrier de L’Escaut (de Scheldekoerier) verscheen in 1829, een jaar voor de Belgische revolutie. De sterk liberale grondwet (1831) van de nieuwe Belgische staat maakte een eind aan de censuur. In 1848 werden zegelrechten afgeschaft. Bij aanvang was de pers m.n. Franstalig & liberaal. De liberale Fransman Marcellin Faure begon bijv. L’independance Belge (1831) en L’étoile Belge (1850) de belangrijkste Belgische dagbladen van voor 1870. Het in 1858 opgerichte Franstalige Antwerpse havendagblad De Lloyd richtte zich tot in 2011 op het transportwezen. In 1979 kwam er een Nederlandstalige editie die tot 2013 op papier bleef verschijnen (na 2011 als weekblad).
De Vlaamse beweging (met Joseph Ferdinand Toussaint als voorloper) droeg er toe bij dat Nederlandstalige pers terrein terug veroverde, bijv. via literair tijdschrift DW B, het oudste nog bestaande culturele tijdschrift van België en het dagblad Vlaemsch België dat in 1844 uitkwam. Als unionistische dagblad had Vlaemsch België samenwerking voor ogen tussen rooms & liberaal. De krant nam hiermee een uitzonderingspositie in en bestond nog geen jaar. Tussen 1831 en 1845 kende België unionistische regeringen, maar ook begon toen een proces van verzuiling (de opkomst van afgescheiden levensbeschouwelijke groepen met ieder hun eigen voorzieningen) dat meer en meer toonaangevend werd. De zuilen kenden o.m. eigen politieke partijen en m.n. in Vlaams België cultuurfondsen met als oudste het liberale Willemsfonds (sinds 1851), gevolgd door het roomse Davidsfonds (1875) en het vrijzinnig humanistich socialistische Vermeylenfonds dat tot 1945 op zich liet wachten. Aldus gingen Franstalige & Nederlandstalige liberale, roomse & socialistische dagbladen het landelijke perslandschap bepalen. Dit bleef zo tot ver in de 60er jaren van de 20e eeuw. Een aantal nog bestaande grote Belgische kranten zijn begonnen in de verzuilde pers van 1880 tot 1920.
De liberale pers vertegenwoordigde vaak het welgestelde volksdeel, kende invloed van de vrijmetselaarsbeweging, was voorvechter van de scheiding van kerk & staat en stond in Vlaanderen open voor overbruggen van de taalstrijd. In Antwerpen startten in de 19e eeuw enkele liberale dagbladen. In 1857 werd daar De Grondwet opgericht als brug naar de Vlaamse beweging en in 1863 De Koophandel. De Koophandel nam in 1888 De Kleine Gazet (sinds 1874) over en werd in 1897 hernoemd tot Nieuwe Gazet. In 1888 richtte de vrijzinnige liberaal Julius Hoste sr. (1848-1933) in Brussel dagblad Het Laatste Nieuws op als radicale spreekbuis voor het antiklerikalisme. Diens zoon Julius (1884-1954) droeg er met een meer gematigde stijl en met veel regio & sportnieuws toe bij dat de krant een vaste plek verwierf. De 2e wereldoorlog betekende voor Hoste ballingschap in Engeland en voor Het laatste Nieuws Duitse censuur. Na overlijden van Hoste jr. in 1954 werd het bedrijf naar hem vernoemd als uitgeverij J Hoste. In 1957 nam Het laatste Nieuws de Nieuwe Gazet over, al bleven beide titels nog tot 1963 naast elkaar bestaan. Het laatste Nieuws richtte zich met veel bewuste nadruk op wat populair was op nationaal nieuws, nieuws uit Vlaamse regio en sport en groeide zo uit tot de grootste krant van België.
De grote liberale kranten van Franstalig België begonnen ook in de 19e eeuw met als vroegeling het regionale dagblad La Meuse dat in 1856 is opgericht door vier industriëlen met de liberale bankier Gerard Nagelmackers als bekendste. Na de 2e wereldoorlog volgde aankoop van het Brussel dagblad La lanterne en kwam men uit met 5 regionale edities (nadien met 6). In 1966 kwam de krant terecht bij Groupe Rossel. Dagblad Le progrès de Charleroi uit 1869 werd in 1878 La Gazette de Charleroi. Tijdens het interbellum nam men enkele titels over. Gedurende de 2e wereldoorlog eiste de bezetter de krant op. Na de oorlog werd de naam veranderd in La nouvelle Gazette. In de 60er jaren nam deze regiogazette afstand van het liberale profiel. In 1887 richtte Emile Rosell uitgeverij Groupe Rossel op en daarmee verscheen ochtendkrant Le Soir (de Avond) als gratis advertentieblad. De krant vereenzelvigde zich nooit met een politieke stroming, maar wordt desondanks door de Franstalige wikipedia bij de liberale zuil ondergebracht. Men nam de minvermogende Brusselaar als norm, ook qua prijs. In 1928 begon Groupe Rossel met de uitgave van weekblad Le soir illustré (sinds 2002 Le soir Mag). Tijdens wereldoorlog II werd dagblad Le soir door de nazies geconfisceerd als partijorgaan. Na de oorlog verzette men zich tegen terugkeer van koning Leopold III en ontwikkelde de krant zich tot spreekbuis van minder bedeelden, emancipatiebewegingen & Franstalige Belgen. In 1968 kocht Groupe Rossel dagblad La nouvelle Gazette er bij. Groupe Rossel geeft ook het dagblad voor de Duitstalige regio Grenz-Echo uit dat in 1927 in Eupen in het leven is geroepen. Deze krant kent al vanouds een onafhankelijke roomse signatuur. In 1906 werd in Franstalig België als spreekbuis van antiklerikalisme & verzet tegen rechts extremisme La Dernière Heure-Les Sports opgericht. Het dagblad kende na Wereldoorlog II 7 regionale edities. Ook het Franstalige financieel economische dagblad L’ Echo (sinds 1881), dat sinds 1968 als Vlaamse pendant De Tijd kent, kan qua historiek ondergebracht worden bij de liberale zuil. Onder de regionale dagbladen zijn vanouds Het belang van Limburg (sinds 1879) en de rooms gezinde Gazet van Antwerpen (1891, 1893-1996 via uitgeverij de Vlijt) belangrijke titels. Vanuit Het belang van Limburg werd in 1953 uitgeversgroep Concentra opgericht.
Bij de roomse pers overheerste de Vlaamse invloed. Zo vormde het Vlaamsgezinde Fondsenblad (1871-1914) een opmaat naar oprichting van het Davidsfonds. De Franstalige roomse krant Journal de Bruxelles begon echter al in 1820 en fuseerde in 1858 met het in 1830 gestarte dagblad L’Émancipation/ L’Eclair. De eerste grote Vlaamse titel werd het Handelsblad dat in 1846 te Antwerpen was opgericht als tegenwicht voor de Franstalige liberale kranten van de tijd. Het bleef tot na de eerste wereldoorlog het toonaangevende roomse dagblad. In 1879 aanschouwde de grote regiokrant Het Belang van Limburg (HBVL) het levenslicht. In 1918 volgde het sterk Vlaamsgezinde dagblad de Standaard dat voortkwam uit het geïllustreerde studentenweekblad Ons Volk Ontwaakt (sinds 1911). De Standaard richtte in 1914 De Standaardgroep op en nam alras de leidende positie in de roomse pers over van Het Handelsblad. Om de kring van lezers te vergroten begon de groep in 1929 het Nieuwsblad dat zich richtte op de katholieke “bediende”, o.m. via een nadruk op sportverslaggeving. Men nam bijv. in 1939 de in 1913 begonnen titel “SportWereld” over. In de 2e wereldoorlog collaboreerde de Standaardgroep met de Duitse bezetter. Dit kwam Standaard & Nieuwsblad op een verbod te staan en de kranten verschenen tijdelijk onder andere namen. In 1947 mochten ze hun oorspronkelijk naam terug. De kranten met de nieuwe namen gingen nog enige tijd voort via hun uitgeverij De Gids. Deze uitgever versmolt in 1952 met dagblad Het Volk dat in 1891 te Gent door de christelijke vakbond was opgericht als tegenwicht tegen socialistische krant Vooruit. Tussen de 30er en de 80er jaren waren de stripweekbladen t’Kapoentje en Ons Volkske populaire jeugdbijlagen.
De in 1890 begonnen anti-socialistische krant De Landwacht werd in 1959 onderdeel van de Standaardgroep. In 1965 volgde overname van de Brusselse krant “Het nieuws van de dag”. Het Nieuwsblad kreeg in 1959 ook de op één na oudste nog bestaande Belgische krant De Gentenaar (sinds 1879) in handen, hetgeen de nieuwe titel Nieuwsblad/ De Gentenaar opleverde. Tussen 1962 en 1979 bestond het Handelsblad enkel nog als editie van het Nieuwsblad. Intussen ging in 1976 de Standaardgroep failliet. Men maakte een weinig overtuigende doorstart als Vlaamse uitgeversmaatschappij (sinds 2006 Corelio). Ook de Standaard uitgeverij van m.n. stripverhalen bleef als onderdeel onafhankelijk voortbestaan. In 2008 ging Het Volk op in Nieuwsblad/ De Gentenaar en daarmee in Corelio. Zo groeide Het Nieuwsblad uit tot op één na grootste krant van België. Een belangrijke naoorlogste redacteur van Nieuwsblad & Standaard was de ruimdenkende roomse & Vlaams nationalistisch gezinde Manu Ruys (1924-2017). Tussen 1895 en 1940 kende Franstalig België het dagblad Le Vingtième Siècle. De krant leidde een kwijnend bestaan, maar in jeugdbijlage Le petit Vingtième verscheen in 1929 de eerste Kuifje strip. Van deze albums zijn nadien wereldwijd ca. 250 miljoen verkocht. Franstalig België kent sinds 1915 La libre Belgique als pendant van de Standaard. In 1884 werd de krant opgericht als “Le patriote”. Tijdens de wereldoorlogen was er een clandestiene versie en de krant bleef tot 1999 sterk rooms gekleurd. In 1918 is in Namen het roomse dagblad Vers L’Avenir opgericht als opvolger van L’Ami de l’Ordre (1839-1918). Later werd Vers L’Avenir de uitgever van o.m. dagblad L’Avenir.
De socialistische pers kwam op vanuit de arbeidersbeweging. Deze was vanaf aanvang het sterkst aanwezig in Franstalig België. De vroegste bijdrage kwam evenwel uit Vlaams België. Het betreft het in 1868 te Antwerpen opgerichte weekblad ‘De werker’. Rond 1880 stichtten voor Franstalig België de pioniers van het socialisme Louis Bertrand & César de Paepe de socialistische dagbladen La voix de l’ouvrier (de stem van de arbeider) en La republique en pionier Jean Volders riep Le National Belge in het leven. Na oprichting van de Belgische werkliedenpartij in 1885 fuseerden de eerste twee kranten tot dagblad Le Peuple waaraan alle drie wegbereiders hun bijdragen leverden. De Luikse correspondent, syndicalist Isi Delvigne, begon in 1910 En Wallonie als Luikse editie van Le peuple. Deze werd in de eerste wereldsoorlog onafhankelijk en in 1920 verscheen de krant als La Wallonie. In 1997 fuseerden Le peuple en La Wallonie samen met Journal de Charleroi tot Le Matin met o.m. de socialistische vakbond en het bisdom Namen als aandeelhouders. Deze krant zou bestaan tot 2001. Sindsdien kent België geen Franstalig socialistisch dagblad meer. Wel is in 2010 de naam Le Peuple overgenomen door een rechtse digitale krant die incidenteel ook gedrukt verscheen.
Tot het verschijnen van dagblad Vooruit, dat in 1884 in Gent geschiedde, bleef De Werker voor Vlaanderen het belangrijkste socialistische nieuwsmedium. Vooruit was gelieerd aan de Belgische werkliedenpartij (BWP) en zou tot 1978 blijven bestaan. Bij invoering van het algemeen meervoudig stemrecht voor mannen in 1894 werd ook De Werker dagblad. Tot 1914 overlapten De Werker & Vooruit (behoudens regionieuws) elkaar naar inhoud. “Vooruit” mocht tijdens beide wereldoorlogen blijven uitkomen. In 1907 begonnen Antwerpse vakbonden dagblad De Volkstribuun. Via een fusie met de Werker in 1914 onstond hieruit De Volksgazet. Tijdens de eerste wereldoorlog verscheen deze krant niet en in de 2e wereldoorlog drukte men Vlaams nationalistische dagblad Volk & Staat, de voortzetting van de Vlaams nationalistische krant De Schelde. Direct na de bevrijding in 1944 werd Volk & Staat terug Volksgazet en gelieerd aan de BWP die in 1945 BSP (Belgische Socialistische Partij) ging heten. Ontwikkeling, de uitgever van de Volksgazet, ging in 1978 failliet. Vooruit & Volksgazet fuseerden vervolgens tot De Morgen. Alras werden de 2 redacties in Antwerpen & Gent vervangen door een centrale redactie in Brussel. Wel verscheen de Gentse editie van Vooruit nog tot in 1991.
De belangrijkste communistische kranten verschenen in België na oprichting van de communistische partij van België de PKB (Franstalig: PCB) in 1921. Het betreft in Vlaams België De rode Vaan en in Franstalig België Le drapeau rouge. De rode Vaan volgde trouw de partijlijn van de Sovjet Unie. Het was tussen 1944 en 1959 een dagblad, tot 1992 een weekblad en in het jaar voor de opheffing in 1993 een maandblad. Le drapeu rouge verscheen vanaf 1921 dagelijks en werd in 1936 hernoemd tot La voix du peuple. In de 2e wereldoorlog vielen deze bladen, samen met veel andere titels, onder de uitgebreide communistische sluikpers. Na de oorlog ging Le drapeau rouge door tot 1991. In 2004 is de titel herbegonnen als orgaan van de in 1989 opgerichte en in 2019 nog bestaande PCWB. Deze kreeg als Vlaamse pendant de KPB, die het tot 2009 volhield.
|
Tijdens de eerste wereldoorlog hadden de ca. 1 miljoen Belgen in Nederland hun eigen pers. Het Belgisch Dagblad vertegenwoordigde het standpunt van de Belgisch regering en stond, net als het liberale weekblad Vrij België, de Belgische eenheidsstaat voor. Dagblad De Vlaamsche Stem (1915-1916), was voor Vlaamse onafhankelijkheid, maar was geen lang leven beschoren omdat de laatste gedachte gesteund werd door de Duitse bezetter. |
Tussen 1893 en 1901 vormde jongerentijdschrift Van Nu en Straks een katalisator voor de opkomst van vrijzinnige en roomse bladen. Tezelfdertijd werd het mogelijk foto’s af te drukken in de persmedia. Geïllustreerde tijdschriften (meestal weekbladen) vervulden zo steeds meer de rol van vensters op de wereld. Een voorbeeld uit de roomse zuil is het Franstalige L’Illustration Européenne (1870-1914, aanvankelijk met houtgravures). Het studentenblad De Vlaamsche Vlagge (1975-1933) was belangrijk in de opkomst van de roomse Vlaamsgezinde beweging. Een aantal vooroorlogse titels bestaat nog, zoals het oudste literaire tijdschrift in het Nederlands Dietsche Warande (sinds 1855, in 1972 hernoemd tot DW-B). In 1909 bracht de roomse Vlaamse vrouwenorganisatie De Boerin uit. Naoorlogse naamsveranderingen van het maandblad (Bij de Haard in 1949, Eigen Aard 1987, Vrouwen met Vaart 2005) weerspiegelen de veranderende tijdgeest. De Gids, het opinieblad van de roomse arbeidersbeweging, is in 1901 opgericht als weekblad en werd na de oorlog maandblad. In 1944 bracht men ledenblad Volksmacht uit. Sinds 1992 heet het Visie en met een oplage rond 1,3 miljoen is het één van de meest gedrukte titels in België. Ook de oplage van (gratis) parochieblad Kerk & Leven (sinds 1940) is nog aanzienlijk. Franstalig België kent sinds 1946 de titel Dimanche als zodanig. Het in 1919 begonnen tijdschrift Ons land fuseerde in 1973 met weekblad Panorama dat in 1957 door de TUM was opgericht. In 1990 ging weekblad De Post (sinds 1949) op in Panorama. Tussen 1995 en 1998 was de titel veranderd in Nieuwe Panorama en daarna kreeg het blad P-magazine als opvolger (thans enkel een website). Voor jeugdigen kent de roomse zuil de titels Zonnekind (sinds 1958), Zonnestraal (1966) en Zonneland (1920).
Vanuit de liberale zuil verscheen tussen 1894 en 1899 het 2talige weekblad De Strijd/ La Lutte en tussen 1905 en 2000 cultureel tijdschrift De Vlaamse Gids dat voortkwam uit het lijfblad van het Willemsfonds. De familie Van Thillo zou een toonaangevende factor worden in de dag & magazinepers van België en Nederland. In 1950 verwierf men uitgever Patria van opinie & later ook TV weekblad De Post. De familie hernoemde deze uitgeverij tot Sparta dat o.m. de weekbladen Joepie (jongerenblad sinds 1974) en TV magazines De Post (fuseerde in 1990 met Panorama), Expres (1969-2001) en Dag Allemaal (sinds 1984, groeide uit tot grootste Belgische magazine) het levenslicht liet aanschouwen. Nadien ging Sparta verder als uitgeverij Magnet Magazines. In 1990 had de familie Van Thillo uitgeverij Hoste (Het laatste Nieuws) in zijn geheel overgenomen en werd Magnet magazines De Persgroep. De Persgroep leverde nadien via overnames een bijdrage aan de ontzuiling van de pers en verwierf tevens veel van de Nederlandse dagbladpers. Het Franstalige rechts liberale satirische weekblad Pourquoi pas? (1910-1989) is niet meer. Actuele titels uit deze hoek, zoals het Vlaamse weekblad Knack (sinds 1971) en Franstalige equivalent Le vif/ L’Express, zijn van recentere datum.
Eén van de vroegste publicaties binnen de socialistische zuil was tussen 1893 en 1900 het 2wekelijkse feministische magazine De Vrouw. De linkse vakbond publiceerde tussen 1903 en 1914 maandelijks het Correspondentieblad (1903-1914). Tussen 1918 en 1940 heette het blad De Belgische vakbeweging. Na WOII werd de nog bestaande 2wekelijkse Nieuwe werker de opvolger met als Franstalige tegenhanger Syndicats. Binnen de zuil vigeerde tussen 1927 en 1936 ook De jonge Kameraad als maandblad. De socialistische zuil kende eigen omroepbladen die tevens fungeerden als opinieweekblad. Als literaire tijdschrift vigeerde na de 2e wereldoorlog het Nieuw Vlaams tijschrift (1946-1983). Het werd opgevolgd door Gierik & NVT en het Nieuw Wereldtijdschrift (1984-2000). De Vlaamse communisten haddden na oprichting van hun partij in 1921 De Rode Vaan als lijfblad. Het bestond tot 1993 en verscheen als weekblad of dagblad (tussen 1944 en 1959). De Franstalige tegenhanger Le drapeau Rouge was tussen 1921 en 1936 dagblad en werd daarna maandblad La voix du peuple tot het in 1991 ter ziele ging.
In 1888 verscheen onder Vlaamsgezinde studenten uit Leuven Ons leven. Daarmee is dit het oudste nog bestaande studentenblad in de lage landen. Meer recentelijk waren zowel Ludo Martens (oprichter van de Belgische Partij van de Arbeid, vergelijkbaar met de SP in Nederland) als Bart de Wever (startte de rechts nationalistisch NV-A) hoofdredacteur van het blad. De opkomst van rechts nationalisme in Vlaams België weerspiegelde zich o.m. in het satirische magazines Pallieter (1922-1928) en (vanaf 1945) in ’t Pallieterke dat zich evolueerde van anarchistisch roomse naar Vlaams Belang-achtige tonen.
Van de niet verzuilde pers maken al vanouds gespecialiseerde & vaktijdschriften als De Journalist (in 1920 begonnen als Le Journaliste, sinds 1939 2talig) en het bondsblad van de Koninklijke Belgische voetbalbond Sportleven/ La vie sportive deel uit. De laatste titel bestaat sinds 1899, werd in 1920 tweetalig en kent sinds 2004 enkel een digitale versie. De Belgische gezinsbond kwam in 1922 met weekblad De Bond (thans 2wekelijks). De in 1898 opgerichte Waalse drukker Dupuis (sinds 1922 uitgever) leverde ook een bijdrage aan de niet verzuilde pers. Als uitgever verwierf men vanaf 1938 grote bekendheid met publicatie van stripweekblad Spirou dat alras als Nederlandse titel Robbedoes kreeg. Dupuis begon in 1922 evenwel met de publicatie van het bouquetreeks-achtige vrouwenweekblad Les bonnes soirées; in 1924 gevolgd door actualiteiten weekblad Moustique dat in 1936 actualiteit & radiogids Humoradio als Nederlandstalige tegenhanger kreeg. Sinds 1958 heet Humoradio kortweg Humo en in 1960 werd Moustique Télémoustique omdat het tevens TV gids werd. Dupuis werd in 1985 onderdeel van de grootste Franse uitgever Hachette (Média Participations sinds 2013). In 1933 verscheen het geillustreerde vrouwenweekblad Femmes d’Aujour d’hui. Na de oorlog groeide het uit tot meest gelezen vrouwenblad in Franstalig België. Het Vlaamse zusterblad Het Rijk der Vrouw kwam in 1925 al uit, maar ging in 1990 op in de Vlaamse editie van vrouwenblad Libelle. Deze editie kreeg in 1945 vorm met de oprichting in België van de TUM door uitgeverij Spaarnestad uit Haarlem. Als nieuwe titel van de TUM volgde in 1952 Goed Nieuws. Dit werd in 1964 de Belgische editie van het blad Rosita dat in 1970 verdween in de Libelle. In 1964 is de TUM overgenomen door de het Nederlandse uitgeversconcern VNU met als Belgische poot IUM (1980-1997) & Mediaxis (1997-2001).
Vanaf de 80er jaren kreeg de ontzuiling serieus gestalte. De ontwikkeling van de TV tot volksmedium hielp wellicht een handje mee en droeg zeker bij aan teloorgang van geïllustreerde publiekstijdschriften. Tegelijkerijd groeide door concurrentie van TV, TV reclame en internet, dure rotatiepersen en dalende oplagen de persconcentratie (media, 2013 vanaf p45). Zo telde in 1950 Vlaanderen nog 14 dagbladgroepen en Wallonië 20 en kwam in 2010 heel België niet verder meer dan 5 dagbladuitgevers. Ook het aantal titels van dagbladen en regiokranten is gezakt. In de Vlaamse gemeenschap zijn dit Mediahuis (59% van de oplagen in 2017) en Medialaan-de Persgroep (sinds 2019 DPG media; 41%) en in Wallonië Groupe Rossel (52%), IPM en Publifin. De evolutie was op de tijdschriftenmarkt vergelijkbaar. Ze ging ook hier gepaard met afnemende variatie aan titels en risico van terreinverlies van visie ten gunste van verkoopcijfers. Zo kreeg VNU via IUM & Mediaxis o.m. succes met vrouwen & lifestylebladen als Story (sinds 1975), Flair (1980), Feeling (1990) en Fit & Gezond (1992, later Evita). Ook verwierf men de Belgische edities van vrouwenblad Marie-Claire en de TV bladen TeVe-blad, TV Express en Humo. In 2001 nam de Belgische dependance van het Finse Sanoma veel VNU/ Mediaxis titels over om ze tussen 2011 en 2018 grotendeels van de hand te doen.
Gedrukte media: recente evolutie en uitgevers
De gedrukte media verliezen in een toenemend tempo terrein aan het internet. Bij de dagbladpers was tussen 1960 en 2016 bij de bij het CIM geregistreerde titels landelijk sprake van een ruime halvering van de oplagen (van 2,5 miljoen naar 1,2mln). Deze komt m.n. op conto van Franstalig België (van 1,4 mln naar 330.000; Vlaams België van 1,1mln naar 890.000; -20%; 2019). Volgens de universiteit van Brussel kwamen in 2017 kranten & magazines met 42% (3% minder dan in 2016) enkel nog op plek 3 van de nieuwsbronnen. Het internet stond toen met 82% van de bevolking (gelijk aan 2016) bovenaan, gevolgd door de TV 74% (-1%). Van de Belgen gebruikte 43% sociale media als bron van nieuws; m.n. Facebook (Vlaams België 37%, Wallonië 43%). Gedrukte media proberen verlies aan inkomen te compenseren met betaald nieuws online, maar in 2016 was internet goed voor slechts 9% van de oplagen van kranten (+1% t.o.v. 2015). De meest bezochte nieuwswebsites waren in januari 2018 hln.be van dagblad “Het laatste nieuws” (11,2mln bezoeken p/m), nieuwsblad.be en vrt.be. (meer hierover op digitale media; de update komt najaar 2019 gereed).
De tabel hierna komt voort uit de meest recente CIM perssamenvatting van half juli 2019. Deze betrof het 3e kwartaal van 2016 en ca. 300 ingeschreven titels. Dat is slechts een klein deel van alle titels die in België verschijnen, maar de titels met de grootste oplagen maken er deel van uit. De tabel toont gemiddelde oplagen per editie van K3 2016 en veranderingen t.o.v. een jaar eerder (2015 K4,+/- in %) bij de dagbladen & periodieken van Vlaamstalig & Franstalig België en van België als geheel (BE; enkel +/-). Onder de tabel volgt ter aanvulling de info over 2talige gedrukte media in België.
| Frequentie van verschijnen | Vlaamstalig | Franstalig | BE | ||
| Oplage 2016 K3 | +/- | Oplage 2016 K3 | +/- | +/- | |
| Dagelijks | 929.000 | -3,5 | 406.000 | -5,5 | -4,1 |
| ½Week/ week | 6,96 miljoen | -3,1 | 4,4miljoen | -1,7 | -2,5 |
| 2wekelijks | 697.000 | -1,0 | 96.000 | -3,6 | -1,4 |
| Maandelijks | 1,97miljoen | +5,2 | 168.000 | -4,8 | +3,9% |
| 2maandelijks | 444.000 | -6,7 | 341.000 | -4,4 | -5,5 |
| Kwartaal | 167.000 | 0,0 | 297.000 | -3,5 | -2,3 |
| ½jaar/ jaar | – | – | 10.500 | +1,9 | +1,9 |
| Niet meetbaar | 1 miljoen | -4,7 | 211.000 | +2,0 | -2,6 |
België kent geen 2talige dagbladen. Bij de periodieken haalden de 2talig halfwekelijkse titels & weekbladen een oplage van 275.000; gelijk aan een jaar eerder (+/- 0,0%). De overige cijfers voor 2talige gedrukte media waren: 2wekelijkse titels oplage 8600, afname -0,7%; maandbladen 396.000, -1,9%; 2maandelijkse titels 190.000, -4,7%; kwartaalbladen 297.000, -3,5%; niet meetbaar 599.000, -0,5%.
Ondanks dalende oplagen neemt volgens de adverteerders op basis van CIM gegevens het bereik van dagbladen nauwelijks af. Wel betreft het hier de internetversie & de gedrukte variant samen. Tussen 2001 en 2014 (2015) schommelde dit bereik rond 50% van de Belgen en in sept. 2014 zou (aldus gedefinieerd) met een bereik van 4,4 miljoen het dagblad 47% van de Belgen van 12plus onder ogen komen. Wel was het verschil tussen Vlaams België (VB) en Franstalig België (FB) reeds groot (54% om 38% in 2014). Het CIM noteerde ook voor 2017/2018 een landelijk bereik van 47%, evenwel met een groter verschil tussen Vlaams & Franstalig België (55,5% om 36,8%). Zoals overal neemt het bereik toe met de leeftijd (landelijk: 12-15 36%: 65plus 55%; steeds minder jongeren halen nieuws uit kranten) en met niveau van opleiding (universitair 53%, enkel leerplicht of lager 42%) en beroep (hoger management 58%, werklozen 34%). Het bereik van magazines vertoonde na 2010, met uitzondering van maandbladen & weekendbijlagen, een afnemende tendens. De adverteerders claimden voor sept. 2014 bij weekbladen een landelijk bereik van 7,5mln (waarvan 60% in Vlaamstalig België) en bij 2wekelijkse + maandbladen van 5,6mln (56% Vlaamstalig). Volgens de rechtstreekse gegevens van het CIM waren de landelijke totaaluitslagen voor het bereik in het 3e kwartaal van 2016 als volgt: weekbladen 11,45mln (-2,5%), 2 wekelijkse titels 802.000 (-1,4%), maandbladen 2,5mln (+3,9%), 2maandelijkse periodieken 974.000 (-5,5%) kwartaalbladen 464.000 (-2,3%) en periodieken met niet meetbare dan wel variabele verspreidingsfrequentie 1,8mln (-2,6%). Het mediaconcentratierapport 2018 (v.a. p201) komt op basis van de jaarlijkse digimeterpoll voor Vlaams België tot bereikcijfers voor louter papieren media. Volgens de poll over 2018 (p49) zakte tussen 2015 en 2018 in Vlaams België het volksdeel dat dagelijks het nieuws uit een krant haalt van 32% naar 22% (in 2018 variërend van 6% bij 16-24 jarigen naar 46% bij 65plussers). Voor het magazine op papier bleef voor 2016, 2017 en 2018 de score voor dagelijks stabiel op 4% (16-24j: 1%, 65plus: 10%) en voor maandelijks zakte ze van 40% naar 37%.
In Vlaams België resteerden in 2019 van Sanoma Media België nog 6 titels rond wonen & decoratie. De in 1954 te Roeselare opgerichte Roularta Media Groep (RMG) is thans marktleider op het gebied van magazines, mede door overname van titels van Sanoma. Vanaf 1954 ging men naast de (week)Krant van West Vlaanderen (KW) gratis kranten uitgeven in enorme oplagen. De Weekkrant/ Streekkrant werd omgedoopt tot Deze Week en groeide met 2,5 miljoen exemplaren, verdeeld over 48 regio-edities tot wijdst verbreide drukwerk in België. Weekkrant De Zondag (sinds 1980) zou tot een oplage boven 0,5 miljoen geraken. In 1994 nam Roularta gratis weekkrant Steps (sinds 1980) over en bouwde deze uit tot 16 edities en een oplage boven 1 miljoen. RMG beschikt thans aan betaalde publicaties naast zakenkranten De tijd/ L’Echo en weekkrant KW over ca. 25 Nederlandstalige & Franstalige magazines rond de thema’s nieuws (Knack, Le Vif en Sport/ Voetbalmagazine); entertainment (Focus Vif, Focus Knack en Telepro), zakelijk (het financieel economische Trends + 7 kleinere vakbladen), Lifestyle (Knack Weekend, LeVif weekend, Plus voor 50plussers, Bodytalk, Trends Style & Sabato), vrouwen (Libelle met Libelle Mama, Nest & Lekker als minder frequente periodieken; Feeling, Flair & Victor La maison) en vakblad rond gezondheidszorg (4 met de Artsenkrant als grootste). In 2018 zijn Libelle, Femmes d’Aujour d’hui, La Maison Victor, Flair, Feeling, Gael, She Deals, LovingYou, Zappo, Communiekrant en Kids Only overgenomen van Sanoma. In 2017 haalde RMG in Vlaams België bij de 20 toptitels 37% van de oplagen (2018 p212).
In 2005 begonnen RMG & Rossel Mediafin ter publicatie van financiële magazines De Tijd en L’Echo. Begin 2018 had men met de Tijd 3% van de Vlaams Belgische dagbladmarkt in handen (2018 p 204). Op de markt van regiobladen nam Concentra van Het belang van Limburg in 1996 uitgeverij de Vlijt van de De Gazet van Antwerpen over. Samen met Concentra lanceerden RMG en Rossel in 2000 de Belgische 2talige editie van gratis krant Metro. In de jaren daarna trok o.m. RMG zich terug na aanhoudende verliezen en in 2019 was MTM, een joint venture van enkel Concentra & Rossel, de uitgever. In 2013 besloten Concentra & Corelio (in 2006 ontstaan uit Standaardgroep + VUM) samen verder te gaan als Mediahuis. Begin 2018 was Mediahuis via de Belgische krantentitels Standaard, Nieuwsblad & Gentenaar, Gazet van Antwerpen, Belang van Limburg en Metro met 63% van de oplage van dagbladen marktleider (2018 p204). Huis aan huisblad Rondom (één of 2wekelijks) kende in 2018 een oplage van 1,5mln. Door overname in 2018 van Thema Media breidde men het aanbod van huis aan huis bladen uit. Tussen 2015 en 2017 verwierf men daarnaast 39% van de Nederlandse dagbladpers met o.m. de Telegraaf Media Groep, het NRC en een aantal regiokranten en in 2019 werd bekend dat Mediahuis ook met de Ierse dagbladpers snode plannen koestert.
Zoals hierboven al uit de activiteit van Rossel blijkt, kreeg het proces van ontzuiling & persconcentratie ook gestalte vanuit de liberale hoek. In 1989 manifesteerde e.e.a. zich bijv. in de overname van het socialistische dagblad De Morgen door uitgeverij Hoste. Deze uitgeverij kwam in 1990 volledig in bezit van de in dat jaar opgerichte Persgroep van de liberale familie van Thillo. De Persgroep nam na 2012 VNU media over. Begin 2018 kwam de groep in Vlaams België tot 33% van de dagbladoplagen. Met 40% van de oplagen van periodieken was men marktleider in Vlaams België (2018 p 228). In 2019 besloot de groep door het leven te gaan als DPG Media. Men beschikte in 2019 als Belgische titels over de dagbladen Het Laatste Nieuws (met weekendbijlage voor vrouwen Nina) en De Morgen (met weekendbijlage DM magazine). Het fonds aan magazines bestond uit Dag Allemaal/ Expres & Humo (entertainment & actualiteit); Story (roddel), TV familie & Primo (TV, showbizz) en Goed Gevoel (gezondheid). Ook in Nederland heeft men grote landelijke en regionale kranten & tijdschrifttitels in handen. Humo, Story & TV familie zijn in 2015 overgenomen van Sanoma.
In Franstalig België riepen eind 1998 de (van oorsprong liberale) Groupe Rossel & RMG Sud Presse in het leven als uitgever van regionale dagbladen in België en Noord Frankrijk. Daarmee werd Sud Presse markleider voor Franstalig België. De 4 titels voor België zijn La Meuse (1856), La Nouvelle Gazette (1878), het Brussele dagblad La Capitale met 2 edities en La provence uit Mons (Bergen). Het landsdeel kent 7 Dimanche van Vlan Media van Groupe Rossel met ca. 600.000 lezers als gratis zondagskrant. In het Franstalige landsdeel is in 1991 Groupe IPM in het leven geroepen. Deze publiceert de Franstalige dagbladen La libre Belgique (tot 1999 sterk rooms & Franstalige pendant van De Standaard), La Dernière Heure-Les Sports (links liberaal) en de Belgische editie van nieuws & actualiteitenmagazine Paris Match. Vers L’Avenir kwam als uitgeverij in 2005 in handen van de Vlaamse uitgever Corelio van de roomse kranten De Standaard & Het Nieuwsblad. In 2013 nam het Luikse energiebedrijf Tecteo Vers L’Avenir over dat ook TV magazine Telemousique bezat. Men hernoemde zich nadien tot Nethys en geraakte in 2016 in een schandaal via moedermaatschappij Publifin. Krantengroep L’Avenir gaf in 2019 (site) naast L’Avenir (in 9 regio-edities) gratis weekkrant Proximag (oplage 1,5mln) en kinderweekblad Le Journal des Enfants uit. In 2016 nam Edition Ventures de Nederlandstalige en Franstalige editie van Marie Claire over van Sanoma. Ook publiceerde men in 2019 (in 2 talen) vrouwenblad Elle, Lifestyle bladen Elle eten, Elle Decoration, Actief Wonen en (enkel Franstalig) Art & Décoration, welzijnsbladen Psychologies en Fifty & Me, sportbladen Play Golf, Play Hockey & Play Tennis, mannenbladen Gentleman en (enkel Franstalig) Lobby & High Life, horecagidsen Elle Restaurant & Elle Hotels en gezondheidsbladen Pharma Assistente & Elle Gezondheid.
Dagbladen, huis aan huis bladen en lokale pers
Het CIM kwam voor 2018 voor België tot 16 landelijke & regionale dagbladtitels waarvan 8 Vlaamstalig (incl. de combies Nieuwsblad/ Gentenaar & Nieuwe Gazet/ Laatste Nieuws), 7 Franstalig (incl. de 5 regiodagbladen van Sudpresse als combi) en 1 Duitstalig. Bij de dagbladmarkt kennen alle papieren krantentitels een daling in de verkoop; het sterkst in Franstalig België. De accelererende stijging van digitale verkoop kan dit verlies soms compenseren, maar digitale abonnementen brengen wel minder geld op. Digitale verkoop meegerekend verloor tussen 2013 en 2017 in Vlaams België Het Nieuwsblad het meest (-11,6%), gevolgd door Het laatste Nieuws (-9,9%), Gazet van Antwerpen (-9,6%), De Morgen (-7,5%) en Belang van Limburg (-5,6%). Er was winst voor De Tijd (+5,7%) en De Standaard (+1,8%). Het aandeel digitaal in de verkoop was bij de laatste 2 titels veruit het grootst (in 2017 respectievelijk 39% en 34%; overige titels rond 5%, 2018 p202). In 2018 lag het aandeel digitaal bij veel titels aanzienlijk hoger. Dit aandeel stijgt sterk, vooral in Franstalig België. In Vlaams België neemt ook de bijdrage van abonneeverkoop toe ten koste van de losse verkoop. Het aandeel van abonnee verkoop bleef hier het grootst en varieerde in 2017 tussen 80% (Belang van Limburg) en 47% (De Tijd). In Franstalig België was het kleiner; in 2018 tussen 74% (L’Avenir) en 28% (Dernière Heure/ Les sports). Hier is losse verkoop dus belangrijker.
De tabel hierna biedt info over de stand van zaken bij de landelijke & regio dagbladen over 2018. De afgekorte titels zijn Het laatste Nieuws (HLN)/ Nieuwe Gazet; Nieuwsblad/ Gentenaar; Metro Nederlands & Franstalig; Belang van Limburg, Gazet van Antwerpen en Dernière Heure/ Les Sports. Sud Presse publiceert de 5 regiotitels La Meuse, La Nouvelle Gazette, La Provence, Nord Éclair en La Capitale voor Rossel. Onder identiteit is gepoogd de titel met een enkel steekwoord te karakteriseren: Pop: populair/ populistisch; Regio: regionaal. Toelichting bij uitgevers: DPG De PersGroep, MH MediaHuis, MTM Mass Transit Media; IPM Groupe IPM; GEV Grenz Echo Verlag. Oplagen x1000; Print: gedrukte oplage, Digit: aantal betalende digitale abonnees, +/-: toe of afname in procenten over 2018.
| Titel | Identiteit | Uitgever | Oplage (x 1000) | |||
| +/- % | Digit | +/- % | ||||
| Vlaamstalige Titels over 2018 | ||||||
| HLN | Pop | DPG | 268 | -4 | 22 | +49 |
| Nieuwsblad | Rechtspop | MH | 219 | -7 | 16 | +37 |
| Metro NL | Gratis | MH/ MTM | 103 | -5 | – | – |
| Belang v Limb | Regio | MH | 87 | -7 | 8 | +25 |
| Standaard | Neutraal | MH | 84 | -6 | 27 | +33 |
| Gazet van Antw | Regio | MH | 80 | -8 | 7 | +38 |
| De Morgen | Links | DPG | 41 | -8 | 19 | +14 |
| De Tijd | Zakelijk | Mediafin | 32 | -3 | 19 | +16 |
| Franstalige titels over 2018 | ||||||
| Metro FR | Gratis | MH/MTM | 96 | -4 | – | – |
| Sud Presse (5x) | Regio | Rossel | 93 | -4 | 11 | +74 |
| L’Avenir | Regio | Nethys | 77 | -5 | 8 | +36 |
| Le Soir | Progressief | Rossel | 58 | -7 | 16 | +30 |
| DH/ Les Sports | Liberaal | IPM | 45 | -10 | 5 | +68 |
| Libre Belgique | Neutraal | IPM | 34 | -8 | 8 | +44 |
| L’Echo | Zakelijk | Mediafin | 12 | -6 | 8 | +12 |
| Duitstalige titel over 2018 | ||||||
| Grenz Echo | Regio | GEV | 10 | -4 | 1 | +20 |
De Duitstalige titel Grenz Echo is ook te vinden op de website van Groupe Rossel, hetgeen doet vermoeden dat GEV daar een onderdeel van is. Ook vermeld de Rossel website enkele kleine regionale & lokale dagbladen die bij het CIM niet terug zijn te vinden. In de tabel valt vooral de sterke toename van de digitale verkoop op. Wat dit betreft is Franstalig België met een inhaalrace bezig. In 2018 varieerde het aandeel digitaal bij de Vlaamstalige titels tussen 31% (De Tijd) en 7% (Nieuwsblad) en bij de Franstalige titels tussen 40% (L’Echo) en 10% (L’Avenir & DH/ Les Sports). Naar wijze van verschijnen zijn de financiële titels van Mediafin De Tijd & L’Echo in navolging van financiële titels in andere landen gedrukt op zalmkleurig papier en, evenals De Tijd, De Morgen & Het Laatste Nieuws, in Berliner formaat. De Standaard, Het Nieuwsblad, de Gazet van Antwerpen, het belang van Limburg, Metro (NL + FR), La Dernière Heure (DH/Les Sports) & de 5 regiotitels van Sud Presse verschijnen in tabloid formaat. Daarbij komen DH/ Les Sports en Het Nieuwsblad 7 dagen per week uit. Bij het Nieuwsblad verscheen de zondageditie aanvankelijk bij winkels en sinds 2013 digitaal.
Veel grote landelijke dagbladen kennen weekendbijvoegsels die bij het CIM vaak apart genoteerd staan als (gratis) wekelijkse titels. De grootste oplage had weekenbijlage Nina van HLN van DPG (317.700 in 2018) en bij DPG kwam DM magazine van De Morgen tot bijna 71.000. Bij de kranten van Mediahuis betreft het bij het Nieuwsblad het Nieuwsblad Magazine (247.000), bij de Standaard (dS) de bijlagen dS Weekblad (118.800) en dS Magazine (119.400), bij het Belang van Limburg Sjiek (101.300) en bij de Gazet van Antwerpen De Markt (DM: 91.800). In het Franstalige landsdeel kwam bij de kranten van Groupe Rossel Le Soir met de bijlagen Soir Mag. (61.700) en So Soir (57.800). L’Avenir kent Deuzio (82.200) als bijlage en Mediafin heeft Sabato (109.000) als 2talig lifestyle & wereldmagazine van De tijd/ L’Echo. België kent een groot aanbod van gratis bladen met in 2018 (p70) in Vlaams België 15 uitgevers. Gratis huis-aan-huis bladen met lokaal nieuws, agenda’s van evenementen e.d. en reclame kennen ook achteruitgang. Bij de gratis pers haalden in 2017 in Vlaams België 3 uitgevers een omzet boven €10mln; Mediahuis (€647mln), RMG (€250mln) en MTM (€11mln) en deze waren alle drie verliesgevend (2018 p199). België kent 5 titels in oplagen tussen 0,25 miljoen en 2,5 mln die wekelijks of 2wekelijks uitkomen. Van RMG betreft het Deze Week (37 edities, 2,5mln in 2018), De Zondag (16, 501.000) & Steps (8xp/j, 11, 241.000). Mediahuis geeft Rondom (29 edities, 1,5mln) & Jet (20xp/j, Limburg, 383.000) uit. In Franstalig België verschijnt vanuit L’Avenir Proximag (36 edities, 1,4mln) en vanuit Rossel VLAN (49 edities, 1,6mln), Info–familles van Médiapub (456.000), Bizzy Mag (10xp/j, 272.000, lifestyle) van Phillipsen & Partners & 7Dimanches (7 edities, 182.000). Ook zijn er veel titels met kleinere oplagen, waaronder de Echo/ Echos en in Duitstalig België Kurier Journal en de Frans & Duitstalige Wochenspiegel van Ostbelgischer Medienverlag. Betaalde lokale nieuwsbladen (buiten regio-edities van grote dagbladen) die eens tot meerdere keren p/w verschijnen zijn terug te vinden bij het CIM (onder weekly) of bij uitgevers als Groupe Rossel (presse quotidienne/ hebdo) en RMG met de Krant van WestVlaanderen (8 lokale edities, 67.000) als grootste.
Periodieken: markt, genres en oplagen
Over het aantal tijdschrifttitels dat België telt en de verdeling daarvan over catagorieën is moeilijk informatie te vinden. De Belgische club van uitgevers van magazines en gratis pers & kranten We-Media biedt wel info over ledenaantallen bij de diverse types bladen. In 2018 waren ca. 150 uitgevers lid, waarvan 64 van vak & zakenbladen (B2B), 24 van publieksbladen (B2C); 49 van ledenbladen & sociaal culturele magazines (C2C) en 12 van gratis bladen (incl. h-a-h bladen). Slechts een beperkt deel van hun titels (nog geen 300 in 2018) stonden ingeschreven bij het CIM. Wel betreft het hier de titels die qua oplagen de markt domineren. Binnen dit segment is duidelijk dat de periodiekenmarkt in België krimpt qua verkoop & advertentieopbrengst en een groot verloop kent van uitgevers & titels. Verder verloopt de overstap naar websites moeizamer dan bij dagbladen en hun bijlagen (2018 p66 e.v.) zodat de achteruitgang relatief weinig wordt gecompenseerd. In 2017 telde Vlaams België 6 tijdschriften uitgevers met een omzet boven €10mln waarvan 3 (DPG, Mediahuis & RMG) boven €250mln. Van de 6 waren er 2 verliesgevend, maar door overnames e.d. wisselen de cijfers sterk (2018 p197 e.v.). De grootste uitgever van vakbladen was PMG met 30 titels in 9 sectoren. In Vlaams België daalde in de top20 van best verkopende publiekstijdschriften de oplagen tussen 2013 en 2017 met 24%. In 2017 streden hier bij deze 20 titels DPG media (40% van de oplagen, 2018 p212) en RMG (37%) om de positie van marktleider. Drukker & uitgever Halewijn kwam tot 13%. RMG is grootste bij de gratis pers. In Franstalig België was Edition Ventures qua oplagen de topper. De verhouding abonneeverkoop-losse verkoop hangt sterk af van het type blad (2018 p210). Bijv. bij ledenbladen & zakenbladen domineert de abonneeverkoop (Kerk & Leven 100%) en bij publiekstitels worden een aantal populaire & vrouwenbladen het meest los verkocht met Libelle als uitzondering.
De tabel hierna biedt info over een aantal publiekstitels op basis van CIM gegevens over 2018. Rubrieken: Titel: F d’Aujour d’Hui: Femmes d’Aujour d’Hui, Sport/Footmag: Sport/ voetbalmagazine; EPJ: edities per jaar; Identiteit van het blad in één steekwoord: Entertainment, V+R: Vrouwen + Roddel, V+L Vrouwen + Lifestyle, TV+A TV blad + actualiteit, TV+SB TV + Showbizz, N+A Nieuws + Actualiteit, L+G: Lifestyle + gezondheid, TV+C: TV + Cinema, FE Financieel Economisch, O+A ontwikkelings samenwerking & andersglobalisme; uitgevers: DPG De PersGroep, RMG Roularta Media Groep, EV Editions Venture, Nethys L’A Nethys l’Avenir; WMH Werweldsmediahuis, EB Eigen Beheer; Opl: oplage x1000; +/- : verandering t.o.v. 2017 in %, Ab aantal abonneeverkoop in 2018 x1000.
| Titel | EPJ | Identiteit | Uitgever | Opl. | +/- | Ab |
| Enkel Nederlandstalig | ||||||
| Dag Allemaal | 53 | Entertain | DPG | 273 | -10 | 59 |
| Kerk & Leven | 48 | Rooms | Halewijn | 194 | -8 | 193 |
| Libelle | 53 | V+R | RMG | 182 | -9 | 70 |
| TV Primo | 53 | TV | DPG | 143 | -1 | 18 |
| TeVe blad | 53 | TV+A | RMG | 120 | -7 | 40 |
| Humo | 53 | Entertain | DPG | 116 | -1 | 49 |
| Knack | 50 | N+A | RMG | 103 | -5 | 73 |
| Story | 53 | V+R | DPG | 78 | -10 | 10 |
| TV familie | 52 | TV | DPG | 76 | -18 | 6 |
| Goed Gevoel | 12 | L+G | DPG | 114 | +3 | 11 |
| Feeling | 12 | V+L | RMG | 66 | -0 | 8 |
| MO* Magazine | 4 | O+A | WMH | 90 | 3 | |
| Enkel Franstalig | ||||||
| Ciné Télé Revue | 52 | TV & C | EB | 196 | -8 | 9 |
| Tëlé Pro | 52 | TV+A | RMG | 127 | -1 | 77 |
| F d’Aujourd’Hui | 52 | V + R | RMG | 85 | -5 | 25 |
| Télé Star | 52 | TV+SB | Viapresse | 77 | -5 | 8 |
| Vif/ L’Express | 50 | N+A | RMG | 63 | -7 | 42 |
| Moustique | 52 | Tv+A | Nethys L’A | 57 | -10 | 19 |
| Paris Match | 52 | N+A | IPM | 46 | -6 | 7 |
| Top Santé | 12 | L+G | Edigroup | 58 | -11 | 3 |
| Tweetalig (Nederlandse + Franse editie) | ||||||
| Flair | 52 | V+L | RMG | 91 | -8 | 9 |
| Trends/Tendences | 48 | FE | RMG | 69 | +4 | 30 |
| Sport/Footmag | 51 | Voetbal | RMG | 54 | -13 | 23 |
| Plus | 11 | 50plus | RMG | 140 | +4 | 100 |
| Mon argent/Netto | 11 | FE | Trust Media | 97 | -7 | – |
| Nest | 10 | L+G | RMG | 96 | -12 | 21 |
| Elle | 12 | V+L | EV | 49 | -12 | 2 |
Gesponsorde gratis klantenbladen (bijv. van grote winkelketens) en ledenbladen kennen vaak grote oplagen en veelal 12 of minder edities p/j. De tabel hierna (opnieuw vooral o.g.v. CIM gegevens over 2018) biedt info over titels. Het enige bij het CIM ingeschreven grote klantenblad is het Delhaize magazine.
| Titel | Taal | EPJ | Uitgever | Oplage |
| Klantenbladen | ||||
| Delhaize mag. | 2 | 6 | EB | 683.000 |
| OZ profiel | 2 | 12 | EB | 370.000 |
| ICT Solutions | 2 | 4 | Target Media | 200.000 |
| Mediazine | 2 | 12 | Target Media | 105.000 |
| Ledenbladen | ||||
| DNW/ Syndicats | 2 | 12 | ABVV/FGTB | 1,5mln |
| Visie | NL | 21 | Beweging.net | 1,2mln |
| VAB Magazine | NL | 11 | VAB | 331.000 |
| De Bond | NL | 12 | Gezinsbond | 238.000 |
| OKRA Magazine | NL | 10 | OKRA | 143.000 |
| Touring Magazine | 2 | 6 | Touring | 354.000 |
| Vrouwen met vaart | NL | 10 | KVLV | 83.000 |