Gedrukte media

Voorgeschiedenis en huidige uitgeversconcerns

De 1e krant in Finland werd in 1771 uitgegeven door de gedistingeerde Aurora sociëteit in Turku (Zweedse naam: Åbu). Ze droeg de nogal prozaïsche titel “Tidningar utgifte at et Sällskap i Åbu” (krantenuitgave van een sociëteit in Turku). Later werd de naam veranderd in Åbu Tidningar. De krant zou nog 90 jaar bestaan en was een tijdlang officiële overheidskrant en voornaamste nieuwsbron. In 1775 kwam het door Antti Lizelius uitgegeven educatieve Suomenkieliset Tieto-sanomat uit als 1e Finstalige krant. Tussen 1820 en 1830 werd het Fins  meerderheidstaal en in 1844 verscheen de 1e krant in de taal met regelmaat. Het 1e Finstalige tijdschrift was Mehiläinen (wesp) van Elias Lönnrot dat 2 jaargangen beleefde (1836/37 en 1839/40). In 1836 kwam het religieuze tijdschrift Hengelliisiä Sanomia uit als 2talige publicatie. Het in 1885 gepubliceerde medische blad Duodecim zou het oudste Finstalige vaktijdschrift worden. Thans leeft het voort onder de naam Suomen Lääkärilehti. Ook tijdschriften voor vrouwen, kinderen en hobbyisten en geïllustreerde tijdschriften verschenen in de 2e helft van de 19e eeuw. Tussen 1980 en 1990  begonnen Finse kranten met het uitbreiden van hun aanbod tot andere media. De 90er jaren werden gekenmerkt door toenemende uitwisseling (bijv weekendbijlagen en drukcapaciteit bij regiobladen) en door ketenvorming in de pers. In 2004 waren er 22 krantenketens waarvan er 3 Zweedstalige kranten uitgaven.

In 1997 ontstond de Alma media groep door een fusie van de Aamulehti groep (de 2e krantenuitgever van het land) met de in 1957 opgerichte en oudste commerciële TV maatschappij MTV Oy. De groep is het 2e mediaconcern van Finland en thans heeft de Zweedse uitgever Bonnier er ook een flinke vinger in de pap. Ze is actief op het gebied van pers, radio en TV en op de zakelijke markt. In 1998 volgde een fusie van de grootste boekenuitgever Söderstrom Oy (WSOY) met tijdschriftenuitgever Sanoma en Helsinki Media tot Sanoma WSOY. In 2001 kreeg men de tijdschriftenafdeling van het Nederlandse VNU in handen waardoor men uit kon groeien tot één van de 5 grootste tijdschriftenuitgevers van Europa. De groep geeft 232 magazines uit in 9 Europese landen die herkenbaar zijn aan hun lay-out. Met inbegrip van de andere bezigheden (het exploiteren van boekwinkels, kiosken en restaurants; distributie, films) is men actief in 16 Europese landen. Sanoma WSOY is het grootste mediaconcern in Finland. Naast uitzendmedia en tijdschriften heeft het ondermeer 6 dagbladen (waaronder de 2 grootste) en de op één na grootste zakenkrant in handen. In 2004 bezat Sanoma met 6 titels 37% van de dagbladoplagen en Alma kwam met 10 titels tot 22%. In 2006 waren Sanoma WSOY en Alma samen verantwoordelijk voor 56% van de Finse dagbladoplage.

Kranten

De oplage van alle kranten samen daalde tussen 1995 en 2005 van 3,34 miljoen naar 3,15 miljoen of van 674 naar 615 per 1000 inwoners. In 2005 bedroeg die van dagbladen 518/1000. Daarmee lag men nog wel 1e binnen de EU en wereldwijd bezette men een 3e plek na Noorwegen en Japan. In 2005 had 70% van de huishoudens een krantenabonnement. In 2004 las 82% van de 12 tot 70 jarigen dagelijks in de krant gedurende gemiddeld 48 minuten. In 2006 deed 76% van de Finnen vanaf 10 jaar dit elke dag en 84% van hen had vertrouwen in wat ze lazen. In dat jaar kwamen in Finland 54 betaalde kranten 4 keer of vaker per week uit met een totaaloplage van 2,3 miljoen. Bijna 60% daarvan (32 kranten met een totaaloplage van 1,6 miljoen) verscheen 7 keer per week, dus ook op zondag. Er zijn 8 landelijke dagbladen en 13 Zweedstalige kranten met als grootste uitgever de Hufvedstadsbladet groep. Slechts 10 kranten horen niet bij een keten.

Naast de betaalde kranten waren er 145 gratis huis aan huisbladen en andere gratis kranten met een totaaloplage van ruim 0,8 miljoen. Finnen lezen hun krant graag buiten, bijv tijdens pauzes of wanneer ze onderweg moeten wachten. Kleinere kranten die niet dagelijks uitkomen verschijnen steeds vaker in tabloidformaat en grotere geven steeds meer lifestyle en amusementsbijlagen uit in dit formaat. Het formaat is het meest populair bij kranten die 1 tot 3 keer (93%) of 4 tot 6 keer p/w uitkomen (42%). Van de 31 die 7 keer p/w uitkomen verschijnen er slechts 5 in deze handzame grootte waar wind minder vat op krijgt. M.n. jongeren en alleenstaanden lezen hun krant steeds vaker op de meer weerbestendige laptop. Nieuwe niches in de krantenmarkt zijn moeilijk te vinden. De gratis Metro is opgekocht door Sanoma en is in 18 steden verkrijgbaar. In 2005 haalden de Finse kranten hun inkomsten voor 58% uit advertenties; voor 41,7% uit abonnementen en voor slechts 0,3% uit losse verkoop.

Top10 Finse kranten

Naam

Frequentie p/w

Oplage 2005/2006

Gebied

Uitgever

Helsingin Sanomat

7

433.000

Land

Sanoma

Ilta Sanomat

6

196.000

Land

Sanoma

Aamulehti

7

136.700

Tampere

Alma

Iltalehti

6

130.300

Land

Alma

Turun Sanomat

7

111.500

Turku

TS groep

Maaseudun Tulevaisuus

3

82.700

Platteland

Viestilehdet oy

Kaleva

7

82.000

Oulo

Kaleva+

Kauppalehti

6

81.000

Land

Alma

Keskisuomalainen

7

76.000

Jyväskulä

Keski etc. oyj

Savon sanomat

7

65.100

Kuopio

Keski oyj

In 2006 hadden 141 van de 199 Finse kranten (waaronder de top10) een internetuitgave. Alle top10 kranten noemen zich politiek neutraal. De schaarse kranten die wel kleur bekennen zijn landelijke kranten van een 7tal politieke partijen. Ze komen eens per week uit en kennen, op de christelijke krant Kotimaa na (met een oplage van 50.000 de grootste weekkrant in 2005), een oplage onder 20.000. Ilta Sanomat en Ilta Lehti zijn avondbladen die tot de roddelpers worden gerekend. De andere 8 zijn ochtendkranten. Maaseudun Tulevaisuus heeft het plattelandsgebeuren als thema en Kauppalehti is de grootste zakenkrant. Op Helsingin Sanomat (HS) na bestaat de top10 voor het overige uit 5 regiokranten. Alle 22 regiokranten in Finland komen ook op zondag uit. De 13 Zweedstalige kranten (9 dagbladen) hebben een totaaloplage van 150.000 waarvan ongeveer eenderde op rekening komt van de grootste; HBL of Hufvudstadbladet. De grootste gratis kranten zijn Metro, die in Finland met lokale edities werkt, en Uutishlehti100 (beide van Sanoma). Ze komen alleen uit op werkdagen.

Tijdschriften

De Finnen zijn naast grote krantlezers ook grote lezers van tijdschriften. Gemiddeld lezen ze 12 periodieken regelmatig en ze besteden er per blad gemiddeld bijna een uur aan. Rond 60% van de Finnen leest iedere dag wel in een tijdschrift. Volgens het Finse statistische bureau  kwamen in 2005 in Finland 3462 tijdschrifttitels uit die eens per kwartaal of vaker verschenen (voor 90% maand en kwartaaluitgaven). Met de tijdschriften die 2 of 3 keer per jaar uitkwamen meegerekend kwam het aantal titels op 4922. Daarvan waren er 248 tweetalig, 227 Zweedstalig en 687 anderstalig dan Fins of Zweeds. Het aantal anderstalige tijdschriften vertoonde sinds 1995 een vrij regelmatige toename. Tussen 1995 en 2005 werd jaarlijks 13% van de tijdschriften los verkocht en de rest (87%) via abonnementen. De omzet van de Finse markt voor publiekstijdschriften over de toonbank (±54 miljoen exemplaren) lag in 2005 rond €98 miljoen; waarvan 18% op rekening kwam van buitenlandse bladen. In 2004 werd voor in totaal €681 miljoen netto verkocht aan magazines. Zowel in 1995 als in 2005 werden 362 miljoen tijdschriften door de post bezorgd. Wel waren er verschuivingen in het type. Het aandeel van consumentenbladen steeg van 33 naar 37% en dat van vak en zakelijke tijdschriften van 42 naar 46%. Dat van opiniebladen daalde van 4 naar 2% en dat van klantentijdschriften (bedrijfsuitgaven ed.) van 21 naar 14%. Op de markt voor consumententijdschriften zijn Yhtyneet Kuvahlehdet Oy (YK; betekenis: verenigde tijdschriften; 31 titels in 2006), Sanoma (40 titels) en A-lehdet (12 titels) de grootste uitgevers. De 3 grootste bladen in Finland zijn klantenbladen die in de winkel liggen of door de betreffende firma’s aan huis worden bezorgd. De Donald Duck (Aku Ankka) is het grootste consumententijdschrift in Finland.

Tijdschriftentop10

Naam

Uitgaven p/j

Oplage 2006

Uitgever

Aard

Pirkka

12

1.500.000

Kesko groep

Klantenblad

Yhteishyvä

12

1.400.000

S.O.K

Klantenblad

Me Ykköstonus lehti

12

853.000

Tradeka Oy

Klantenblad

Aku Ankka

51

320.500

Sanoma

Stripverhalen

Metsästäja

6

298.600

Jagersbond

Jagersblad

Matkaviesti

4

268.500

Telia Sonera Oyl

ICT

ET Lehti

18

265.650

Sanoma

Ouderen

7 Päivää

52

265.400

Aller Julkaisut Oy

Gezin/lifestyle

TV Maailma

52

243.000

Y.K

TV magazine

Valitut palat

12

224.650

Readers Digest ab.

Gezin/ algemeen

Pirkka is een Finse equivalent van Allerhande van AH, 7 Päivää betekent 7 dagen en Valitat Palat is de Finse uitgave van “het Beste” uit Readers Digest. Hieronder volgt een lijstje van de grootste gespecialiseerde bladen voor zover ze niet bij de top10 horen. Daarbij zitten de 4 grootste vrouwenbladen. In 2004 waren er 30 vrouwenbladen met een totaaloplage van 2 miljoen. In 2006 verloren Kotivinklu en Anne samen 47.000 abonnees t.o.v. 2005. Finse vrouwen verkiezen bladen over huishouden en koken boven roddelbladen. Hun reactie op problemen beweegt vooral langs de dimensie wegdromen (sprookjes, jetset) en rebellie. Helden die zeggen waar het op staat en hun eigen weg gaan zijn favoriet. Omdat er geen Zweedstalige vrouwenbladen zijn worden ook vrouwenbladen uit Zweden gelezen.

Tijdschriftentop naar doelgroep (geen top10)

Naam

Uitgaven p/j

Oplage 2006

Uitgever

Aard

Kodin kuvalehti

23

182.200

Sanoma

Vrouwen

Kotivinklu

18

140.200

Forma Publ.

Vrouwen

Me Naiset

48

131.000

Sanoma

Vrouwen

Anna

52

126.700

Y.K.

Vrouwen

Apu

49

224.500

A-lehdet Oy

Wereldvisie

Suomen Kuvalehti

52

100.000

Y.K.

Actualiteiten

Taloustaito

12

203.100

Verotieto Oy

Zaken

Suomen Golflehti

8

74.700

Suomen Golfliito

Golf/Zaken

Hyvä Terveys

13

136.600

Sanoma

Gezondheid

Tehy

18

103.000

Tehy Ry

Zorg

Sydän

62.000

Patiënten

Diabetes

12

61.000

Suom Diab

Patiënten

Maailla

2

127.700

Y.K.

Huis en tuin

Tekniikan Maailma

22

148.800

Y.K.

Auto

Moottori

12

82.700

Kynämies Oy

Motor

Koiramme

12

117.400

Suomen Kenneliito

Honden

Mikrobitti

11

103.000

Sanoma

ICT

Kirkko ja Kaupunki

40

207.400

Kerken van Helsinki

Godsdienst