Het Maltees

Sinds 1934 zijn op Malta het Maltees en het Engels beide erkend als officiële taal. Het Maltees behoort tot de Semitische of West-Arabische talen. Sommigen op Malta claimen dat het afstamt van Phoeniciërs die van 800 tot 200 v. Chr. op de eilanden leefden, maar die spraken Punisch en geen Arabisch. De basis van het Maltees werd mede gelegd door de Arabische veroveraars die na 870 de eilanden bevolkten en de taal werd zo een  Punische variant van het Arabisch. Later is het Maltees beïnvloed door het Spaans en de Siciliaanse variant van het Italiaans. Het Maltees is altijd de spreektaal gebleven van het merendeel van de bevolking. Het eerste in het Maltees opgeschreven gedicht dateert uit 1672 en in 1752 verscheen een catechismus in het Maltees. Het Maltees kent als enige Semitische taal die in het Latijnse schrift wordt geschreven 29 letters, waaronder 24 medeklinkers.

Op Gozo spreekt men een Siciliaans-Maltees dialect en het standaard Maltees wordt daar door velen snobistisch gevonden.

Geschiedenis en rol van de diverse talen op Malta

Gedurende de Romeinse tijd en in de 15e en 16e eeuw was het Latijn de officiële voertaal en daarna tot ver in de 20e eeuw het Italiaans. Toen na de Franse tijd de Britten op de eilanden kwamen, bleef de bevolking het Italiaans als officiële taal gebruiken. Hoewel ze de Engelsen zelf naar de eilanden toehaalden, stonden de leidende elite en de intellectuelen wat huiverig tegenover hun taal vanwege de angst voor cultureel imperialisme. Het duurde tot 1934 voordat het Italiaans als officiële taal werd vervangen door het Engels en pas tijdens de 2e wereldoorlog raakte Engels in zwang bij brede lagen van de bevolking. Bij de onafhankelijkheid in 1964 werden Maltees en Engels volgens de grondwet de officiële talen. Sindsdien is in de praktijk het Maltees de alledaagse spreektaal en de publieke taal en het Engels vooral een onderwijstaal. Onderwijs, kranten en tijdschriften zijn meestal tweetalig en ook straatnamen zijn aangegeven in beide talen. De elite voedt de eigen kinderen thuis op in het Engels. Op straat wordt steeds meer Maltees Engels of “Sliema jargon” gesproken. Omdat men op Malta 15 Italiaanse tv zenders kan ontvangen en omdat het de meest gekozen 3e taal is op scholen spreken velen eveneens Italiaans. In kringen van kunst en cultuur is deze taal belangrijk. In 2005 spraken bijna alle Maltezen Maltees, 88% sprak Engels, 66% Italiaans en 17% Frans. Voor 86% was het Maltees de voorkeurstaal, voor 12% Engels en voor 2% Italiaans.