Economische betekenis en verwachte ontwikkeling

In 2005 besteedden de 82 miljoen Duitsers het meeste van alle volken ter wereld aan vertier in het buitenland. De 300 miljoen VS Amerikanen waren 2^e op de wereldranglijst met €3 miljard Euro minder. In 2006 lagen de uitgaven van Duitsers aan privé-reizen volgens het statistische jaarboek 2007 van Destatis (hoofdstuk 15) op €86 miljard; voor 27% in eigen land en voor 73% in het buitenland. Het leeuwendeel (90%) ging naar betaalde overnachtingen (hotels, campings etc 55%, privé-onderkomens 35%). Verder ging €4,7 miljard (5,5%) op aan dagreizen (voor 7% besteed in eigen land), €6.5 miljard (7,6%) aan reizen met 1 tot 3 overnachtingen (83% in eigen land) en €74,9 miljard (86,6%) aan reizen met 4 of meer overnachtingen (voor 24% besteed in eigen land).

Het WTTC (World Travel and Tourist Council) verwacht dat het toerisme in 2008 in engere zin €61 miljard (2,4% van het BBP, +1,8%, EU 3,6%, +1,7%) en 2,6% van de werkgelegenheid (1,1 miljoen banen, +0,7%; EU 3,9%, +0,7%) oplevert en met de uitstraling over de rest van de economie meegerekend  8,6% van het BBP (€217,5 miljard; +0,8%; EU 10,2% BBP, +1,6%) en 9% van de banen (3,6 miljoen; +0,5%, EU 10,8%, +0,4%). Verder zullen 2% van de overheidsuitgaven (€9 miljard; -1,9%; EU 3,2%, +0,7%) en 5,75% van de kapitaalsinvesteringen (27,3 miljard; +1,4%; EU 8,9%, +2,1%) erin terechtkomen. Individuen zullen 9,6% van hun budget uitgeven aan toerisme en reisverkeer (€139 miljard, +2,3%; EU 10,4%, +2,4%) en de uitgaven voor en in verband met zakenreizen werden begroot op € 42,7 miljard (1,7% zakelijke bestedingen; +1,8%; EU 1,6%; +1,9%). De verwachte bestedingen van buitenlandse toeristen in Duitsland aan goederen en diensten bedroegen €34 miljard (2,8% van de waarde van de totale export, -0,7%; EU 6% exportwaarde, +0,9%). De waarde van dingen die ze kopen om mee terug te nemen of van zaken die Duitsland aan het buitenland uitbesteedt voor toerisme werd begroot op €96 miljard (8% exportwaarde, +1,7%; EU 5,7%, +3,4%). Daarmee zou naar verwachting het buitenland Duitsland €130 miljard aan toeristisch inkomen opleveren. De verwachte groeicijfers t/m 2018 liggen, op toeristische inkomsten uit het buitenland na, onder het Eu gemiddelde. 

Binnenlands verblijfstoerisme, onderkomens en trends

In 2006 maakten Duitsers 187 miljoen reizen met overnachtingen; waaronder 105 miljoen binnenlandse reizen (56%) met 466,5 miljoen overnachtingen. Dit waren voor 22% zakenreizen (23 miljoen) waarbij 11,5% van de overnachtingen werden geboekt (52,5 miljoen). De 82 miljoen binnenlandse privé-reizen met verblijf gingen gepaard met 414 miljoen overnachtingen. Bij ruim de helft (41,5 miljoen reizen) ging het om een korte vakantie (1 t/m 3 overnachtingen). Daarbij vond 20% van de overnachtingen plaats (84 miljoen). De rest van de reizen duurde langer (4 t/m 7: 56%; 8 t/m 14: 27,5%; meer nachten: 6,5%) en ze gingen gepaard met 330,5 miljoen overnachtingen. Daarvan scoorden hotels etc 26%, campings etc 11%; speciale onderkomens (bijv kuuroorden) 7% en privé onderkomens 56% (voor 50% gehuurd; voor 50% gratis, bijv in 2^e woningen bij familie en vrienden of via woningruil). Van de langere reizen werd 16% geboekt via een reisbureau en 79% ervan ging per auto, 14% per trein en 5,5% per bus. Men was bij alle reizen met verblijf het vaakst onderweg naar Beieren (21%), Baden-Würtemberg (12%), Noordrijn-Westfalen of Neder-Saksen (10%).  

Volgens Destatis medewerker Martin Szibaslski (schrijver van Inlandstourismus 2007) was 2007 in Duitsland een goed jaar voor het toerisme doordat zowel het letterlijke als economische klimaat meewerkte. De records van 2006 werden verbeterd. In 2007 boekten de accommodaties met 10 of meer slaapplaatsen 130 miljoen verblijfstoeristen (+3,7% t.o.v 2006; voor 83% Duitsers) en 361,8 miljoen betaalde overnachtingen (+3%; voor 85% op naam van Duitsers). De tendens van de laatste jaren is meer toeristen die minder lang blijven (gemiddeld 2,8 nachten in 2007). In 2007 kregen hotels en pensions 77,6% van de aankomsten (+3,8%) en 59,3% van de overnachtingen (+3,1%) te verwerken. In de overige accommodaties hadden recreatie, vakantie en opleidingscentra het grootste gastenaandeel (aankomsten 6%, overnachtingen 6,9%), gevolgd door jeugdherbergen (4,8% en 4,3%), campings (4,5%: 6,1%), vakantiehuisjes (3,6%; 8,2%), kuuroorden etc (1,7%; 12,3%) en vakantiecentra (1,6%: 2,6%). Hotels (+4%) en kuuroorden (+4,4%) scoorden boven normaal in de toename van het aantal overnachtingen. Hoewel ze maar een klein marktaandeel hadden (0,2%) vertoonden in 2007 wat Szibalski op zijn Denglish boardinghouses noemt (wellicht B&B adressen) veruit de sterkste groei (+17% in aankomsten, +20% overnachtingen). De bezettingsgraad van accommodaties lag in 2007 tussen 35 en 40% (bij herbergen en pensions wat lager).

Qua verblijfstoerisme is de deelstaat Beieren veruit de belangrijkste be­stemming (76,3 miljoen overnachtingen; +2,1%), gevolgd door Baden-Würtemberg (met ondermeer het Zwarte Woud; 42,4 miljoen; +3,8%) en Noordrijn-Westfalen (40,4 miljoen, waaronder veel cultuurtoeristen; +2,9%). Kerken en kloosters in Saksen trekken veel Duitse toeristen, evenals Belantis, een groot themapretpark in Leipzig. De belangrijkste stedelijke bestemmingen zijn Berlijn (17,3 miljoen overnachtingen, +8,6%), Hamburg (7,4 miljoen; +3,1%) en Frankfurt en in september München (bierfestival). Miniatur Wunderland, een soort Madurodam, is een bekende toeristentrekpleister in Hamburg met ondermeer de grootste miniatuurspoorbaan ter wereld. Op het platteland liggen bij Duitsers het schilderachtige Rijndal, de stranden langs de Noord en Oostzeekust en skioorden in de middelgebergten en Alpen het sterkst in de belangstelling. De toename qua aantallen overnachtingen was bij steden met meer dan 100.000 inwoners bovengemiddeld (+4,4%). Berlijn (+8,6%), Mecklenburg-Voorpommeren (+6,3%), Thüringen (+4,7%) en Bremen (+4,2%) kenden in 2007 de sterkste groei.

Overnachtingen van buitenlandse toeristen

In 2007 boekten 24,4 miljoen buitenlandse verblijfstoeristen (+13,6% t.o.v 2005; 16,7% van alle verblijfstoeristen) 54,8 miljoen overnachtingen (+13,5% t.o.v 2005; 15,2% alle overnachtingen). Van deze overnachtingen kwam driekwart (+5,3% t.o.v 2006) op naam van Europeanen en 11% (-4,5%) op die van Amerikanen. De teruggang bij het laatste continent kwam op het conto van Amerikanen van buiten de VS en Canada. Overige aandelen: Azië 9,1% (-1%), Australië en omgeving 1% (-5,4%), Afrika 0,9% (-2%), onbekend 3% (+10,4%). Bij de landen waar meer dan 1% van de overnachtingen vandaan kwam zat de grootste stijging bij Spanje (+17%), Finland, Rusland en Griekenland (+13,5%) en de grootste daling bij overig Amerika (-27,5%) en Japan (-14%). De tabel hierna geeft info over de verdeling qua top10 van herkomstlanden in 2007 en de veranderingen in aantallen overnachtingen t.o.v 2006. Het aandeel in % bij overnachtingen betreft het aandeel in alle betaalde overnachtingen van buitenlanders.

In de voormalige DDR (met uitzondering van Berlijn en de regio ten zuiden daarvan) en langs de Noordzeekust en de noordgrens van Tsjechië blijft het aandeel buitenlandse bezoekers/ overnachtingen onder het landelijk gemiddelde. 

Uitgaand toerisme

Gemiddeld zijn Duitsers armer dan bijv Britten en Nederlanders, maar de minimum inkomens liggen hoog waardoor velen zich buitenlandse reizen kunnen veroorloven. Per 1000 inwoners gaan ruim drie keer zoveel Duitsers naar het buitenland voor vakantie als dat er buitenlandse toeristen naar Duitsland komen. Tussen 2000 en 2003 nam vanwege de angst voor terrorisme, de ziekte SARS, de oorlog in Irak en de slechter wordende economie het uitgaande toerisme tijdelijk af. Van de 273 miljoen dagtochtjes + reizen met overnachtingen die Duitsers in 2002 maakten gingen er 76 miljoen (27%) naar het buitenland. Volgens het statistisch jaarboek 2007 van Destatis (het Duitse CBS: Kapitel 15: Reiseverhalten der Bevölkerung) gingen in 2006 van de 187 miljoen reizen met verblijf van Duitsers (dagtochtjes niet meegerekend) 82 miljoen (44%; 87% privé, 13% zakenreizen) de grens over. Van deze reizen was 20% kort (17 miljoen reizen van 1 t/m 3 nachten met 49 miljoen overnachtingen). Van de 65 miljoen langere buitenlandse reizen werd 42% geboekt via een reisbureau. Van deze reizen ging 49% per vliegtuig, 40% met de auto, 5,5% per bus en 3% per trein. Daarbij werden 734 miljoen overnachtingen geboekt (ruim 11 per reis). De 26,3 miljoen buitenlandreizen van 4 t/m 7 nachten (40%) waren goed voor 20% van de overnachtingen en de 29 miljoen reizen van 8 t/m 14 nachten voor 45% van zowel reizen als overnachtingen. Voor de resterende 15% langere (en vaak verdere) reizen over de grens bleef 35% van de overnachtingen over. Duitsers hebben een voorkeur voor zonbestemmingen, maar mede omdat er zoveel van zijn treft men ze in de verste uithoeken van de wereld aan. In 2006 gingen van de 82 miljoen buitenlandreizen met verblijf 73% naar een Eu land, 16% naar overig Europa (incl. Turkije), 4% naar Azië, 3,5% naar Afrika en 3% naar Amerika. Qua bestemming stond Oostenrijk (voorlopig) bovenaan met 15,5% van de reizen, gevolgd door Italië (14,5%), Spanje 14%, Frankrijk 6%, Zwitserland 5%, Turkije 5% en Nederland 4%.