Denen in het buitenland en DK en NL

Denemarken is veel meer in het nieuws als immigratie land dan als emigratieland. Desondanks gaven in 2006 bij volkstellingen 1,5 miljoen VS Amerikanen en 200.000 Canadezen een Deense afkomst op.

Tussen 1868 en 1908 werden in DK 394.000 Denen geregistreerd als emigrant.

Per 1/1-2010 telde het CBS 5783 Denen in Nederland. Daarvan waren er 2921 in DK geboren en 2862 kind met minstens één Deense ouders (2529 met één).

Denen van de 1^e generatie of Deense expats integreren vaak goed en willen vaak graag Nederlands leren (net als in NL steekt men in DK niet graag boven het maaiveld uit).

Bijv. bij een WK voetbal speelt het Deense nationalisme echter op en blijven ze op de hand van DK (mits ze uiteraard van voetbal houden en moeten kiezen).

De Zeemanskerk in Rotterdam (http://www.kirken.nl/) kan beschouwd worden als een Deense enclave in NL en heeft wel 1000 Deense families in het bestand.

De thans rechts populistische Rotterdamse politicus Ronald Sørensen heeft geen Deense, maar Noorse voorouders (zijn overgrootvader was een Noorse zeeman). 

Op http://www.danmark.nl/ staat info van de vereniging van docenten Deens in NL. 

Op http://Denemarken.startpagina.nl/ zijn info en adressen te vinden, bijv. van ambassades of over vakantie of evenementen in DK.

De website http://www.nederlandse-vereniging.dk/ is van de Nederlandse vereniging in DK. Op 1-1-2010 telde DK 6253 Nederlanders (bron: Deens statistisch jaarboek).

NL heeft een belangrijke rol gespeeld in de Deense cultuurgeschiedenis (zie op deze website onder cultuur in engere zin/ architectuur etc.).

Minderheden in Denemarken

Op deze website is m.n. onder bevolking en onder godsdienst/ religie de nodige info te vinden over dit onderwerp.

Rivaliteit tussen motorgangs van autochtone Denen (Hells Angels en het latere AK81) en hun allochtone tegenhangers Black Cobra en Black Scorpions over de handel in cannabis ontaardde in raciale spanningen.

Een deel van de Deense Hells Angels vormde een voedingsbodem voor ultrarechts. DK kent al sinds 2001 een rechts kabinet met rechts populistische gedoogsteun van de Deense volkspartij van Pia Kjærsgaard.

Aanvankelijk werd na een immigratiegolf in de 90er jaren m.n. angst voor misbruik van sociale voorzieningen politiek uitgebuit. Daar kwam de cartoonkwestie overheen. 

De Deense volkspartij is in vergelijking met de Nederlandse PVV relatief klein en ze is minder gegroeid dan de PVV, ook na de cartoonkwestie.

De immigratiewetgeving van DK behoort thans tot de strengste binnen de Eu. Toch kregen na 2001 p/j meer expats uit m.n. rijke landen een verblijfsvergunning.

Door de nieuwe wetten zakte tussen 2001 en 2006 het aantal immigranten voor gezinshereniging met 70% en het aantal toegelaten asielaanvragen met 84%.

Nogal wat Denen met een partner uit een niet Eu land zijn noodgedwongen in Skåne (Zuid Zweden) of Duitsland gaan wonen omdat dit ze in DK onmogelijk werd gemaakt.

Ook constateren veel Denen dat autochtone landgenoten en (m.n.) bevolkingsgroepen uit Islamlanden meer langs elkaar heen leven en dat er meer onderlinge achterdocht is.

Seculiere Turken en gematigde Turkse moslims (alevieten, soefi’s; samen een aanzienlijk deel van de Turken, de grootste allochtone groep in DK) worden ook de dupe.

Gevluchte christenen uit Islamlanden en mensen uit niet Islam landen met een vergelijkbaar uiterlijk of dito levensstijl worden over dezelfde kam geschoren.

Door dit alles gaan bijv. steeds meer vrouwen uit Islamlanden met hoofddoekjes op lopen en ontstaat een voedingsbodem voor meer jeugdig geklier en radicalisme.

De Deense detective serie “Forbrydelsen” (The Killing, najaar 2010 uitgezonden op Canvas) biedt o.m. een inkijk in dit soort spanningen in het DK van nu.

Denen en Zweden hebben onderling periodes van oorlog gekend. Skåne was heel lang Deens. Denen noemen Zweden wel koolrapen.

Demografische koetjes en kalfjes

In 2008 woonde maar 33% van de Denen (EU15 51,5%, NL 62%; BE 53%) in een gebied met meer dan 500 inwoners per km² en 25% in een regio met minder dan 100 per km² (NL 2,2%, BE 4,3%; Eurostat: living conditions, housing conditions).

In 2010 telde DK 6 gemeenten met meer dan 100.000 inwoners, te weten Kopenhagen (1,2 miljoen, de stad zelf 528.000), Århus 307.000, Aalborg 197.000, Odense 189.000, Esbjerg 115.000 en Vejle 107.000.

De meest voorkomende voornamen zijn bij mannen Jens en Peter (beide rond 1,9%) en bij vrouwen Anne en Kirsten (beide ±1,7%).

Bij pasgeborenen betrof het voor jongens Lukas (2,4% in 2008), Oliver en Emil en voor meisjes Emma (2,5%), Freja en Ida (beide 2,3%).

Frequente achternamen zijn Jensen, Nielsen en Hansen (samen 15% van de Denen), gevolgd door Pedersen, Andersen, Christensen, Larsen en Sørensen (samen 13%).

Jaarlijks verhuist rond 14% van de Denen, waarvan een derde naar een nieuwe woonplaats.

De bevolking stijgt m.n. in het midden van Seeland, op Fynen en in midden en Oost Jutland en ze daalt het sterkst langs de noord en westkust van Jutland en op Lolland.

De cultuurdimensies van Hofstede

Cultuursocioloog Geert Hofstede onderzocht ruim 80 landen op de 4 cultuur dimensies machtsafstand, onzekerheidsvermijding, individualisme – collectivisme en masculien – feminien.

Op http://www.geert-hofstede.com/hofstede_dimensions.php staan de uitslagen van het onderzoek van Hofstede met toelichting over de dimensies.

Bronmateriaal voor de hier aangehaalde voorbeelden ter ondersteuning is m.n. terug te vinden onder bevolking etc. op deze website.

De onzekerheidsvermijding (OZV) is in DK lager dan in NL en veel lager dan in België.

De lage OZV in DK heeft andere gevolgen dan in bijv. Maleisië, omdat dat land op andere dimensies heel anders scoort dan DK. Deze info is vanuit de Deense context.

Voor DK betekent de lage OZV dat er minder regelzucht heerst dan in NL of BE en dat men onvoorspelbaarheid en onbekendheid laconieker benadert (te denken valt bijv. aan de Deense ontslagwetgeving).

In 2006 stond men in DK en NL meer onbevangen t/o mensen met psychische problemen dan in BE (wel vonden relatief veel Denen ze een gevaar voor anderen).

Ook ruimte voor fantasie, verrassing en improvisatie en makkelijk verhuizen passen bij  een lage OZV.

Omgangsvormen, posities, rangen, taken en verantwoordelijkheden zijn in DK niet erg afgebakend en men delegeert makkelijk. De omgang is ontspannen.

In overleg en besluitvorming wegen opportunisme en wat handig is (compromis, gedogen) zwaarder dan wat waar is. Men mag van mening veranderen.

Als opvoedingswaarden werden in 2005 fantasie en tolerantie vaker onderschreven dan in NL en Be en het bij een hoge OZV passende gehoorzaamheid, zorgzaamheid/ netheid, volharding en werklust minder vaak.

Op immigrant vriendelijkheid scoorde DK in 2007 lager dan BE en NL, maar het aandeel kosmopolieten was het grootst binnen de Eu evenals de waardering van immigranten.

Het volksdeel dat etnisch raciale spanningen en spanningen tussen geloofsgroepen is echter sterk gestegen en viel in september 2009 onder de EU top.

Veel Denen zijn allergisch voor bijv. vrouwenonderdrukking, maar de groep die een partij steunt die iedere aanhanger van een geloof over één kam scheert blijft kleiner dan in NL.

DK deelt met Duitsland, Oostenrijk, NL, de VS, het VK, Canada, Australië en de rest van Scandinavië een kleine machtsafstand (MA). In België is de MA groter. De MA is in DK zelfs kleiner dan in NL en daarmee erg klein.

In landen met een erg kleine MA als DK moeten machthebbers hun best doen om minder machtig te lijken dan ze zijn en bij een grote MA geldt het omgekeerde.

Een eurocent kan bij een kleine MA relatief gemakkelijk een eurodubbeltje worden, maar bij een grote MA lukt dat bijna niet. 

Mensen van uiteenlopende machtsniveaus voelen zich bij een kleine MA niet bedreigd en zijn bereid anderen te vertrouwen. Men gaat om met mensen uit verschillende lagen.

Bij een kleine MA hebben levensstijlen en statussymbolen van maatschappelijke lagen (en daarmee mogelijk ook vooroordelen en wantrouwen) weinig invloed.

Het begrip Janteloven (de wet van Jante) werd geïntroduceerd door de Noors Deense schrijver Axel Sandemose (1899-1965). Het verwijst naar de Deense ge­dragscode van gelijkwaardigheid.

Het vertrouwen in de (onbekende) medemens was in DK in 2009 hoger dan in NL en in NL weer hoger dan in BE.

Waarom leidinggevenden iets beslissen blijft In BE geheim. Ze staan op hun strepen en hoeven zich minder te verantwoorden naar lager geplaatsten dan in NL en DK.

Op de website van grote Deense multinationals is meestal reeds op de openingpagina een jaarverslag te vinden met de boekhouding.

Het “gelijke monniken, gelijke kappen idee leeft in DK ook erg sterk”. Men mag en wil, net als in NL, niet boven het maaiveld uitsteken.

Bij een kleine MA wordt macht niet gevoeld als iets dat bij geboorte is meegekregen of van hogerhand is gegeven. Men moet in DK en NL meer dan in BE gezag verdienen, bijv. via opstelling. Denen zijn zelfs wat allergisch voor macht.

De relatie werkgever werknemer en leerling leraar is in België formeler en hiërarchischer dan in NL en in DK nog weer informeler dan in NL.

Personeel is DK minder dan in NL en België gericht op duidelijke richtlijnen. Eigen initiatief en verantwoordelijkheid worden meer op prijs gesteld.

De Deense inkomensverschillen waren in 2008 kleiner dan die van NL en BE en het volksdeel met armrijk en werkgever werknemer spanningen was in 2009 het kleinst binnen de EU en kleiner dan in België of NL (EB 321, wave 72.1).

In het Deense onderwijs worden gelijkwaardige dialoog (leerlingen beslissen mee over hun beoordeling en zitten in de schoolraad) en het ontwikkelen van kritisch denken erg belangrijk gevonden.

Op de dimensie masculinum feminien (MF) neemt België een middenpositie in en scoort NL, net als DK en de rest van Scandinavië, sterk feminien.

In feminiene landen staan vrouwelijke waarden als dialoog, tact, diplomatie en compromis en bescherming van wat zwak is hoog aangeschreven.

In masculiene landen als de VS hebben mannelijke waarden als uitdagen, polarisatie, debat en competitie prioriteit en moet het zwakke assertief en sterker worden.

Ook zijn in masculiene landen mannen echte mannen en vrouwen echte vrouwen (MV polariteit). In feminiene landen ziet men vaker uniseks e.d. Deense mannen deden in 07 thuis meer traditionele vrouwentaken dan in NL en BE

In http://www.rte.ie/news/2009/1027/genderreport.pdf is te vinden dat in 2009 DK 7^e stond op de Global gender gap index die de mate van gelijke berechting van vrouwen wereldwijd meet. Nederland stond 11^e en België 32^e.

De groep die gelijke kansen voor vrouwen qua onderwijs, werk en beroep onderschrijft  behoort in DK tot de absolute EU top en is groter dan in NL en BE.

Toch is in DK de manvrouw polariteit in beroepen sterker aanwezig dan in NL en de steun voor (nog) meer maatregelen t.b.v. vrouwenemancipatie is er tanende.

In DK en NL is de groep die begaan is met het lot van zwakkeren in de samenleving als gehandicapten en bejaarden groter dan in BE. 

Behalve aan kennis en IQ wordt in DK op school ook aandacht besteedt aan EQ (emotionele intelligentie) en sociale en communicatie vaardigheden.

In DK was in 2006 het aandeel basisschool leerlingen dat melding maakte van pesten (15%, Eu 25%, NL 31%, VL BE 38%) of verwonding door een medeleerling relatief klein (14,5 om 28% om 24% om 40%).

In feminiene culturen wordt homoseksualiteit meer geaccepteerd dan in masculiene. NL scoort hiermee het hoogst binnen de EU, maar DK scoort ook hoog,

Men ziet het feminiene in DK zelfs terug in de taal. Harde klinkers aan het eind van een woord worden stom en harde medeklinkers worden vervangen door zachte (zie onder taal op deze website).

De goede onpersoonlijke collectieve voorzieningen in NL en Scandinavië vormen een schoolvoorbeeld van een individualistische feminiene zorgsamenleving.

NL, Angelsaksische landen, Scandinavië en Vlaanderen delen een sterk individualisme (IDV). Welvaart, verstedelijking en protestantisme scheppen daar ruimte voor.

Naarmate IDV sterker wordt, worden de banden tussen individuen losser. Sterk individualisme bewerkstelligt een verzameling losse eenzaten.

In IDV landen staan zorg voor jezelf en je eventuele gezin voorop. Familiebanden zijn er niet erg hecht en eigen levensstijl, vrijheid van meningsuiting en zelfstandig denken staan er hoog in het vaandel.

In onderwijs en werk wordt nadruk gelegd op het aansluiten bij individuele behoeften en mogelijkheden.

Hiermee valt het verschil op met de armere landen waar in deze rijke landen de grootste immigranten groepen vandaan komen.

In arme landen heeft een collectivistisch waardepatroon met nadruk op familiebanden, hulp, gastvrijheid, loyaliteit en conformisme juist meer overlevingswaarde.  

Individualistische landen kennen een schuld en excuus cultuur en collectivistische landen  een schaamte en ontkenningscultuur uit angst voor gezichtsverlies.

Direct oogcontact bij kennismaken en groeten wordt in IDV landen met een kleine machtsafstand sterk ervaren als teken van eerlijkheid, betrouwbaarheid en serieusheid.

Veel collectivistische landen kennen een grote MA en een hoge OZV. Daar geldt vaak het omgekeerde (nederigheid en ogen neerslaan voor een hoger geplaatste).

Voor bezoekers

De website http://www.visitdenmark.com/ beidt alle denkbare info die de reiziger nodig kan hebben (ook over hoe er te geraken, direct in het Nederlands).

Op http://wikitravel.org/en/Denmark zijn de reistips en praktische info wat meer toegespitst is op jongeren en studenten.