Frankrijk en Nederland

Op 1/1-2008 telde Nederland ruim 34.500 inwoners met een Franse achtergrond. Ruim 17.000 daarvan zijn hier geboren kinderen uit minimaal één Franse ouder.

Een vergelijkbaar aantal Nederlanders woont in Frankrijk. Behalve via relaties of werk zijn een aantal van hen er gaan wonen om op het lege platteland een min of meer alternatief bestaan op te bouwen.

Veel Nederlanders in Frankrijk zijn jong en/ of rela­tief goed opgeleid en ze integreren naar verhouding redelijk.

Fransen over Nederlanders

Fransen in Nederland vonden rond 2003 Nederlanders vaak mondig en open en wars van formaliteiten (stropdassen, chique recepties e.d.).

Tevens vonden Fransen dat Nederlanders  nogal strikt aan werktijden vasthouden (men mist soms het eigen improvisatievermogen).

Nederlanders waren in de Franse optiek erg gericht op praktische en materiële zaken (dit kan projectie zijn, want veel Fransen maken zich zorgen over materiële zekerheid).

Naar het idee van veel Fransen praten Nederlanders weinig over politiek en maken ze zich (zeker voor de opkomst van LPF en Balke­nende) opvallend weinig zorgen over verlies van eigen nationale identiteit door mon­dialisering.

Frankrijk, buitenland en streekchauvinisme

In totaal woonden in 2002 rond 2 miljoen Fransen in het buitenland; ruim de helft in Eu­ropa, ruim een kwart in Amerika en rond 15% in Afrika.

De opkomst en groei van extreem rechts wees er een tijdland op dat velen zich bedreigd voelen door vreemde culturen en bang waren hun nationale identiteit te verliezen.

Eind 2006 scoorde Frankrijk echter boven het EU25 gemiddelde qua positieve kijk op immigranten (2,18 op een schaal van 1 t/m 3; 5^e EU; EU 2,02; NL 6^e EU25).

Veel Fransen zijn niet alleen chauvinistisch, maar ook erg gehecht aan de streek waar ze vandaan komen.

Op Corsica is bijv. een onafhankelijkheidsbeweging actief die nu en dan aanslagen pleegt.

Het streekchauvinisme is vaak sterker naarmate men meer een eigen taal heeft zoals in Bretagne en Baskenland.

In Frankrijk krijgen streektalen slechts beperkt erkenning (zie ook onder taal en communicatie).

Zorgen en toekomstverwachtingen van de Fransen

De onzekerheidsvermijding (angst voor onbekende risico’s) is groot in Frankrijk. De opkomst en groei van extreem rechts rond 2003 kan gezien worden als uiting daarvan.

Eind 2006 vormden onzekerheid over kosten van levensonderhoud (44%, EU25 35%),  werkloosheid (39% om 36%) en pensioenen (31% om 30%) de top3 van zorgenkindjes.

Het aandeel Fransen dat de stelling onderschreef dat iedereen in zijn leven ooit het risico loopt in de goot te belanden was toen het grootste binnen de EU25 (86%, EU 67%). 

Wanneer de vraag persoonlijk werd gesteld (ik loop kans ooit in de goot te belanden) zakte de aanhang aanzienlijk, maar ze bleef relatief hoog (28%, 5^e EU; Eu 25%). 

Het aandeel Fransen dat vond dat je ’s nachts veilig over straat kunt behoorde tot de 4 grootste binnen de EU25 (79%, EU 70%, NL hoogste met 88%).

Verder maakten eind 2006 opvallend weinig Fransen zich druk over hun zorgstelsel (14 om 26%) en over terrorisme (19 om 25%) en criminaliteit (12 om 26%).

Het gedeelte van de Fransen dat voor zichzelf een betere toekomst verwachtte in het komende jaar was eind 2006 relatief groot (45%, Eu 35%).

Slechts 8% (EU17%) verwachtte dat het leven voor de volgende generatie makkelijker zou worden. De zorgpunten hier waren werkloosheid, pensioenen en milieu.

Onderwijs (25 om 13%), milieu (23 om 13%), globalisering (9 om 4%), de armrijk kloof (22 om 17%) en gehandicaptenzorg (7 om 4%) hadden naar EU maatstaven eveneens een grote aanhang in de zorgentop3.

Binnen de cultuurdimensies van Hofstede valt Frankrijk (weliswaar in mindere mate dan Nederland) onder de feminiene landen. Dit houdt in dat het begrip zorgsamenleving er op iets meer sympathie mag rekenen dan het begrip vrije markt samenleving.

Bureaucratie en ambtenaren

In Frankrijk heerst een enorme bureaucratie om het gedrag van organisaties te controle­ren.

Ambtenaren worden goed betaald, hebben veel aanzien en staan op hun strepen. In het ver­lengde hiervan hebben Franse bedrijven vaak een groot middenkader.

Overheidsbanen, toelatingen tot hoger onderwijs en aanstelling van professoren ge­schieden door middel van nationale onderzoeken.

Rangen en standen en machtsafstand

In Frankrijk is de machtsafstand (de mate waarin men accepteert dat de één om wat voor reden dan ook meer macht heeft dan de ander) flink groter dan in Nederland.

Ongeveer driekwart van de topmanagers komt uit rijke families die de Grandes écoles in feite controleren.

Uit een goed nest komen en connecties zijn in hogere kringen enorm belangrijk. Wie voor een dubbeltje geboren is wordt niet zomaar een kwartje.

De verdeling in rangen en standen in de Franse industrie doet soms bijna militair aan. Hoger geplaatsten zijn geen verantwoording verschuldigd aan lager geplaatsten.

Waarom leidinggevenden iets beslissen blijft geheim; ze staan op hun strepen. Naar Nederlandse maatstaven zijn ze vaak autoritair op het botte af.

Ondergeschikten hebben vaak een groot vertrouwen in hogere leidinggevenden en nei­gen ertoe om hen naar de mond te praten en hun fouten te vergoelijken.

Meer waarden

Frankrijk valt in het onderzoek van Hofstede in ruim 80 landen verspreid over de wereld net als Nederland onder de 10 meest individualistische landen.

In deze landen heerst een schuld en excuus cultuur terwijl collectivistische regio (Afrika, Azië, Latijns Amerika) vooral een schaamte en ontkenningscultuur kennen.

Verder staan zelfbepaling (vs. bepaald worden door anderen), zelfontplooiing en doelen nastreven voor zichzelf of het eigen kerngezin er hoog in het vaandel

In Frankrijk wordt de scheiding van werk en privé, die gangbaar is in individualistische landen, erg stringent doorgevoerd en nageleefd. 

Als westers individualistische land is in Frankrijk het vertrouwen dat men verder kan komen met slim zijn (26%, EU 17% eind 2006) en hard werken (54% vertrouwde op deze Amerikaanse droom, EU25 45%) naar verhouding wijdverbreid.

In het verlengde daarvan is het vertrouwen in verder komen via de juiste mensen kennen (20% om 26%) of via een rijke familie (5 om 9%) relatief dun gezaaid.

De meeste Fransen kozen goed onderwijs als manier om verder te komen in het leven (58%, Eu 62%).

Veel Fransen verafschuwen opportunisme. Hel­dere meningen poneren, woorden en retoriek zeggen hen vaak meer dan waarheid, feiten en kennis. Dit maakt de Fransen gevoelig voor oneliners, maar ook open voor filosofisch debat.

Door de bank genomen neemt in Frankrijk van noord naar zuid de expressiviteit en van west naar oost de welvaart toe.

Wijn

In 1984 werd het Greenpeace schip `Rainbow Warrior`, dat in Nieuw-Zeeland was om te protesteren tegen Franse kernproeven, gekelderd door de Franse geheime dienst.

Uit protest daartegen werden in Nederland en in andere landen Franse wijnen geboycot.

Andere traditionele wijnlanden en nieuwe wijnlanden, die niet gehinderd of beperkt werden door traditionele opvattingen en archaïsche regels, sprongen daarop in door hun afzet elders te vergroten.

De Fransen kregen het hierna alsmaar moeilijker om met hun wijn te concurreren tegen wijnen uit Italië, Spanje, Zuid-Afrika, Amerika en Australië.

Jean Claude Mas uit de Languedoc produceerde rond 2005 een wijn die in eerste instantie voor de Australische markt was bedoeld maar het in Nederland ook aardig doet. Hij noemde haar “arrogant frog” en voorzag de flessen van een Engelse tekst en een schroefdop.

Het droge Franse zuurtje was in deze wijn minder dominant aanwezig dan in de meeste Franse wijnen (veel Franse wijnliefhebbers blijven wijn zonder dat zuurtje echter limonade noemen). Thans hebben meer soepele Franse wijnen een schroefdop.

Voor bezoekers

De gebruikelijke werkuren liggen in Frankrijk tussen 9 en 18 uur, banken zijn open van 9 tot 16.30 uur en winkels van 10 tot 19.00 uur.

Op de Franse feestdagen (zie onder feestdagen en folklore) zijn de meeste overheidsinstellingen, banken en winkels dicht.

Hotels en restaurants zijn in ruime mate aanwezig in uiteenlopende prijsklassen.

De Parijse metro is al vele tientallen jaren lang een belangrijk transportmiddel en alternatief voor de auto. Je kunt overal snel komen tegen een schappelijke prijs.

Parijs en andere grote steden zijn erg duur. Ook de Franse snelwegen zijn duur.

De echte Franse keuken is vaak te vinden in kleinere restaurants die er dikwijls eenvoudig uitzien en waar ook veel Fransen komen eten.

Het roken in openbare gelegenheden is verboden in Frankrijk. Vanaf 2008 geldt dit verbod ook in de horeca. Op overtredingen staat een boete van 75 Euro. 

De `Loi Tounon` stelt sinds 1994 de Franse taal verplicht bij het verhandelen van goederen en het leveren van diensten.